نشست بررسی زمینه‌های همکاری‌های دانشجویی در تعاملات فرهنگی میان ایران و افغانستان
دکتر مجتبی نوروزی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان با اشاره به این‌که گفتگوهای فرهنگی سابقه طولانی در عرصه روابط بین‌الملل و زیرمجموعه مفهوم دیپلماسی عمومی و فرهنگی دارد، اظهار کرد: طی سال‌های گذشته در مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی یک دبیرخانه تحت عنوان گفتگوهای فرهنگی تأسیس کردیم.
وی در ادامه گفت: یکی از فضاهایی که باید به آن ورود پیدا کنیم در سطح دانشجویی است چون در سطح اساتید گفتگوها به خوبی پیش رفته و تعاملات خوبی شکل گرفته است اما احساس می‌شود عدم فهم متقابل عمومی در سطح دانشجویی وجود دارد که به‌دنبال زمینه‌ای هستیم که این پیوند برقرار شود.
نوروزی بیان کرد: در بحث‌هایی که با سازمان دانشجویان داشتیم به این جمع‌بندی رسیدیم که به دلیل این اتفاقی که تاکنون پیش رفته است بایستی فراتر از بحث‌های سیاسی با هم حرف بزنیم و بتوانیم به ایجاد زمینه برای بحث‌های جدی و فضای خوب تعامل کمک کنیم.
وی با اشاره به این‌که ما همیشه در صحبت هایمان از یکی بودن فرهنگی سخن می‌گوییم ولی در میدان عمل به این مسئله توجه نداریم افزود: ریشه بسیاری از این مسائل عدم گفتگو بوده چراکه مستقیم با هم گفتگو نکردیم و اکثر اوقات صرفاً اخبار یکدیگر را دنبال نمودیم.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان با اشاره به اهمیت بالای موضوع کتاب اظهار کرد: تنها جایی که در دنیا اساساً محصولات فرهنگی بدون هیچ تغییر و ترجمه‌ای قابل استفاده است در افغانستان به‌جهت رسم الخط متفاوتش می‌باشد.
نوروزی با اشاره به این‌که کتاب‌های ایرانی ضریب نفوذ خوبی در افغانستان دارد ولی به مرور در حال از دست‌رفتن است گفت: تلاش‌های جدی در مورد زبان پشتو در حال انجام است و تولید کتاب و ادبیات به این زبان و همچنین ترویج زبان انگلیسی در بین نخبگان و تحصیل کردگان افغانستانی و از طرفی بازار کتاب‌های زبان اصلی در حال رشد است و هرچه این افزایش پیدا کند به همان نسبت کتاب‌های زبان فارسی کاهش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به حساسیت‌هایی که گاهاً به‌دلیل اختلاف در لهجه و گویش و برخی واژگان ایجاد می‌شود خاطرنشان کرد: توجه به مسائل فرهنگی یک وظیفه عمومی است که برعهده همه نهادهای فرهنگی است و کسانی که با خط و زبان در ارتباط هستند در هر حوزه‌ای این وظیفه برایشان سنگین‌تر است.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان با اشاره به اهمیت بالای استفاده از ظرفیت دوستان افغان در توسعه و ترویج آموزش زبان فارسی بیسان کرد: همیشه در همه جای دنیا رایزنی‌های فرهنگی ما بهترین و بیشترین مناسبات را با جامعه افغانستانی مقیم آن کشور دارند.
وی در پایان گفت: این یک ظرفیت بسیار جدی است که باید به آن توجه داشته باشیم و این فضا و زمینه را ایجاد کنیم که تولیدات و محصولات فرهنگی به‌ویژه کتاب‌های تولید افغانستان هم، در بازار ایران توزیع شود و البته این پیوند دوجانبه باشد که فکرمی‌کنم جهاد دانشگاهی می‌تواند در این زمینه قدم‌های خوبی بردارد.
مهدی عباسی سرپرست سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی کشور با ابراز امیدواری از مجموعه گفتگوهای فرهنگی که در بین دو ملت شکل می‌گیرد در کمک به رفع خشونت‌ها و ایجاد صلح و تعامل اظهار کرد: سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی یک تشکیلات دانشجویی است و هدف اصلی ما ایجاد زمینه‌هایی برای مشارکت اجتماعی و فرهنگی دانشجویان است.
وی با اشاره به حوزه‌های فعالیت سازمان دانشجویان گفت: زمینه‌های خوبی می‌تواند برای همکاری جدی بین دانشجویان دو کشور شکل بگیرد و امیدواریم مجموعه گفتگوهای فرهنگی بین دانشجویان ایران و افغانستان کمک کند به همکاری‌های مؤثر دانشجویی که شاهد برگزاری رویدادهای دانشجویی در دو کشور باشیم.
عباسی با اشاره به این‌که میتوانیم در آینده نزدیک یک دوره مناظرات دانشجویی با دانشجویان ایران و افغانستان داشته باشیم بیان کرد: این مناظرات فرصت و تمرینی است برای این‌که دانشجویان دو کشور توانمند شوند برای ورود به رقابت‌های جهانی مناظره دانشجویان و از طرفی فرصتی برای فهم متقابل و درست دو کشور شکل بگیرد.
سرپرست سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی کشور در پایان خاطرنشان کرد: آمادگی داریم در حوزه‌های مختلف از جمله تشیکلات دانشجویی و شبکه‌های دانشجویی متعدد تجربیاتی را در اختیار دوستان قرار دهیم. همچنین در زمینه بازی‌های فکری، حوزه آموزش و برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی نیز میتوانیم همکاری‌هایی داشته باشیم.
حسام‌الدین تالقانی، رئیس سازمان نخبگان افغانستان، در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر و قدردانی از دکتر مجتبی نوروزی، سرپرست رایزنی فرهنگی سفارت ایران در افغانستان، بخاطر تلاش بسیار جهت برقراری روابط و تعامل سازنده و معرفی چهره‌ها و فعالیت‌های برجسته فرهنگی میان دو ملت ایران و افغانستان، عنوان نمود: شناختی که از مجموعه جهاد دانشگاهی جمهوری اسلامی ایران در جامعه افغانستان وجود دارد مبین فعالیت‌های گسترده‌ی این نهاد بوده که حوزه‌های بسیاری را پوشش می‌دهد.
تالقانی در ادامه افزود: نتایج حاصل از نظرسنجی که مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) انجام داده است، نشان از وجود حسن نیت میان مردم افغانستان و ایران نسبت به یکدیگر است و دیدگاه ملت ایران را نسبت به ملت افغانستان به‌تصویر می‌کشد. او ضمن تشکر از ملت ایران که میلیون‌ها افغانستانی را در کشور خود پناه داده و زمینه‌ی زندگی و برخورداری از امکانات به روز این کشور محیا ساخته، عنوان کرد: بدون شک ما نکات مشترک تاریخی، فرهنگی، عقیدتی و دینی بسیاری با کشور ایران داریم و به‌جرات میتوانیم بگوییم که نقطه منفی بین دو کشور وجود ندارد. سطح و گستره‌ی این اشتراکات به‌قدری زیاد هست که اگر گاهاً حرکت، اتفاق، تبلیغات و تهاجماتی در منطقه اتفاق می‌افتد هیچ‌گونه تاثیری بر ارتباط این دو ملت نداشته و منجر به ایجاد فاصله میان آن‌ها نمی‌شود. این فاصله‌ای که به‌واسطه‌ی مرزها ایجاد شده است، مانع از همکاری و تعامل نشده و این دو ملت همچنان می‌توانند در کنار یکدیگر و با کمک و همدلی زمینه توسعه و پیشرفت یکدیگر را رقم بزنند.
رئیس بنیاد نخبگان افغانستان در خصوص فعالیت‌های این نهاد عنوان کرد: یکی از دغدغه‌های ما در بنیاد نخبگان افزایش مشارکت و حضور زنان در جامعه افغانستان است و در همین راستا تلاش کردیم با ایجاد انجمن گیاهان اندیشه به این مسئله بپردازیم. در طی فعالیت این انجمن توانستیم مشارکت بالایی در سطوح مختلف از میان خواهران افغانستانی داشته باشیم و فعالیت‌های گستردهای را در این حوزه انجام دهیم.
تالقانی با بیان این نکته که کشور افغانستان یک کشور جوان است و بیش از ۶۰ درصد جمعیت آن را جوانان تشکیل می‌دهند، افزود: این جمعی که امروز در مجموعه بنیاد نخبگان حضور دارند، جوان هستند و این اتفاق برای ما، ظرفیت بسیار بالایی برای تغییر و تحول رقم زده است. وجود ظرفیت جوانان، ما را مجاب کرده که برای این قشر برنامه‌ریزی کرده و زمینه‌ی توسعه و ارتقا توانایی‌های ایشان را فراهم سازیم. در همین راستا انجمن مهندسی توسعه شهری را تشکیل و فعال نمودیم که به موازات توانمندسازی، زمینه‌ی تحقق مشارکت جوانان با نهادهای مربوطه را ایجاد نماید و خدا را شکر توانسته‌ایم ارتباطات گستردهای را از طریق این انجمن ایجاد نماییم. همچنین این انجمن برنامه‌ها، کنفرانس‌ها و نشست‌های بزرگ و بسیاری در فضای دانشگاهی و غیر دانشگاهی برگزار کرده است.
وی در ادامه بیان نمود: به‌منظور افزایش ارتباطات و شناسایی جوانان و دانشجویان نخبه افغانستانی در سراسر کشور ارتباط و تعاملی موثر را با اقلیت‌های قومی در افغانستان برقرار کردیم تا علاوه‌بر شناسایی نخبگان جوان، زمینه‌ی معرفی ایشان را در سطح جامعه ایجاد کنیم. از همین رو توانستیم ارتباط بسیار گستردهای با دانشجویان نخبه در تمامی دانشگاه‌های افغانستان برقرار کنیم. تالقانی در ادامه از وجود ارتباط و تعامل مستمر با ۴۴ نهاد دولتی خبر داد و عنوان کرد: به سبب وجود این ارتباطات، توانسته‌ایم فعالیت‌های مشترک بسیاری برای برگزاری کنفرانس‌ها و برنامه‌های آموزشی و فرهنگی انجام دهیم.
تالقانی در ادامه‌ی صحبت خود به زمینه‌ها و نیاز‌های موجود در جامعه افغانستان برای شکل‌گیری همکاری مشترک اشاره کرد و در همین راستا افزود: چیزی که نسل جوان به‌خصوص نخبگان را جذب خود کند، فعالیت‌های تحقیقی مشترک است و جا دارد برای این موضوع برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد تا در عرصه‌ها و موضوعات مختلف تا نخبگان بتوانند به تحقیق و پژوهش پرداخته و نتایج آن را برای هر دو ملت به اشتراک گذارند. وی در ادامه افزود: از دیگر زمینه‌های همکاری مشترک، تبادل دانشجو میان دانشگاه‌های دو کشور است که یک بحث بسیار جدی و مهم برای دو ملت می‌تواند باشد. او در خصوص بحث گردگشری عنوان کرد: ما در بنیاد نخبگان این ظرفیت را داریم که در برنامه‌های مشترک توانایی همکاری مشترک با تمامی دانشگاه‌های ایران داشته و میزبان دانشجویان ایرانی در سطح کلان و گسترده باشیم. در بخش انتشار کتاب‌های افغانستانی در ایران ما میتوانیم کمک بسیار شایانی کنیم تا زمینه انتشار آن در کشور ایران فراهم شود و همچنین توانایی انتشار کتاب‌های ایران در دانشگاه‌های افغانستان را داریم و در این بخش از ظرفیت بسیار بالای دکتر نوروزی نیز می‌توان کمک گرفت. در بخش مسابقات قرآنی، ما هر ساله مسابقه ستاره‌های قرآن را در ماه مبارک رمضان برگزار می‌کنیم و این ظرفیت را داریم که با همکاری نهادهای متولی امور دینی برنامه‌های گستردهای را برای گروه‌های سنی متفاوت در افغانستان برگزار کنیم.
تالقانی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر کمک به ایجاد ظرفیت برای تحصیل زنان افغانستانی در دانشگاه‌های ایران عنوان کرد: در یک برهه از زمان برای کمک به جامعه زنان افغانستان در راستای بازیابی جایگاه اصلی خویش و تربیت نسلی توانمند از زنان در افغانستان با مشورت و همکاری دکتر نوروزی یک نشست مشترکی با دانشگاه الزهرا که مختص خواهران است و امکانات رفاهی بالا و تسهیلات خوبی هم ارائه می‌دهند، برگزار کردیم که متاسفانه پیگیری نشد و به سرانجام نرسید. یکی از خواسته‌ها و مسائل ما این هست که ظرفیتی برای تحصیل تعدادی از خواهران افغانستانی که شایسته و نخبه هستند، در دانشگاه‌های ایران ایجاد شده و مورد حمایت و پشتیبانی جدی قرار گیرند.
از دیگر موضوعاتی که توسط رئیس بنیاد ملی نخبگان افغاستان در طی این نشست مجازی مطرح شد می‌توان به تعریف و برگزاری دوره‌های آموزشی پزشکی برای دانشجویان افغانستانی، تاسیس دانشگاه‌های علمی‌کاربردی توسط جهاد دانشگاهی و کمک به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در افغانستان و انجام فعالیت مشترک در حوزه محیط زیست اشاره نمود.
تالقانی در انتهای کلام خخود اذعان کرد: ظرفیت‌های خوبی برای ایجاد همکاری مشترک وجود دارد و امیدوارم این همکاری‌ها تحقق یافته و بتواند یک روزی موجب تاثیرگذاری بر امنیت فضای دانشگاهی و اجتماعی افغانستان شود.
دکتر حامد علی‌اکبرزاده، سرپرست سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی کشور با اشاره به فعالیت‌های ترویجی و فرهنگی در زمینه کتابخوانی و تولید محتوا اظهار کرد: زبان فارسی در چند کشور همسایه ما و کشورهای منطقه به عنوان زبان دوم تدریس و استفاده می‌شود اما از کمبود متون مناسب در این موضوع رنج می‌بریم.
وی افزود: ما در این زمینه اقدام کردیم و در حال آماده‌سازی کاری برای آموزش زبان فارسی به کشورهای غیرفارسی زبان هستیم.
علی‌اکبرزاده بیان کرد: از ظرفیت‌هایی که در کشور افغانستان وجود دارد میتوانیم استفاده کنیم و مسئله آموزش زبان فارسی را از طریق آن مشخصه‌ای که مورد تائید طرفین باشد دنبال کنیم و این شبکه ارتباطی را گسترش دهیم چراکه اگر فقط خود ما به‌عنوان نماینده فارسی زبان وارد شویم ممکن است برد لازم را نداشته باشد اما اگر کشور دیگری ورود پیدا کند میتوانیم این امر را تقویت کنیم.
سرپرست سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی کشور با اشاره به امکان تعامل در مورد کتاب‌های منتشر شده در افغانستان که در ایران خوانده می‌شود خاطرنشان کرد: در افغانستان این بستر محیا است که آن‌ها بخشی از آثار خود را داخل ایران تولید کنند و هم ما در آن‌جا ارائه دهیم و بالعکس.
وی در پایان با اشاره به بحث‌های ترویجی، فعالیت‌های کتابخوانی و حوزه کتاب گفت: ما در سازمان انتشارات جشنواره کتاب سال دانشجویی و پایان‌نامه دانشجویی را داریم که بخش بین‌الملل این جشنواره را با تعامل دانشگاهیان افغانستانی میتوانیم پررنگ کنیم.
مهدی رفیعی، سرپرست مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) با اشاره به این‌که این مرکز اخیراً با کمک سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی رایزنی‌هایی مبنی بر برگزاری نظرسنجی در کشورهای همسایه داشته است اظهار کرد: کسی نمی‌تواند کتمان کند که ایران و افغانستان منافع درهم تنیده‌ای دارند و درواقع آن‌چه تاکنون محقق شده نتوانستیم حداکثر استفاده از این همجواری، پیشینه و قرابت فرهنگی و تاریخی مشترک را به‌صورت کافی ببریم.
وی با اشاره به شناخت ناکافی دو ملت از یکدیگر و تاریخ مشترک خود که باعث شکاف‌های غیرواقعی بین دو ملت شده است گفت: آن‌چه برای سیاست خارجی دو ملت مسلم است این است که افکارعمومی جای کار تبلیغات و فعالیت رسانه‌ای دارد تا این نگرش‌ها ترمیم شود.
رفیعی افزود: نتایج نظرسنجی سال ۱۳۹۷ از مردم ایران در خصوص نگرشی که به همسایگان غربی و شرقی داشتند، نشان می‌داد ۲۴.۳ درصد مردم ایران نگرش مثبت به مردم افغانستان و در مقابل ۱۷.۷ درصد نگرش منفی داشتند.
سرپرست مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) خاطرنشان کرد: با وجود همه ضعف‌های رسانه‌ای و کم‌کاری در این حوزه وضعیت خیلی نامساعد نیست و ۵۸ درصد گفته بودند که احساس خاصی ندارند و درواقع نگرش خنثی داشتند که این نشان می‌دهد جای کار وجود دارد و چون نگرش اکثریت مردم ساخته نشده می‌توان با تبلیغات خوب وشناساندن تاریخ مشترک، این تغییر نگرش به نفع مطلوب اتفاق بیفتد.
وی افزود: افرادی که تحصیلات دانشگاهی و سن بالاتری داشتند نگرش مثبت‌تری هم داشتند و نشان می‌دهد که با شناخت بیشتر نگرش مثبت‌تر می‌شود که با فعالیت فرهنگی مناسب این پتانسیل برای رشد وجود دارد. از طرفی این ۱۸ درصد هم نشان‌دهنده شناخت نادرست ایرانیان از افغانستان و بازنمایی غلط رسانه‌ای است که اتفاق افتاده است که باید شناخت صحیح را در بین مردم ایجاد کرد و به این مهم دست یافت.
رفیعی در پایان با اشاره به اهمیت ویژه نظرسنجی در افغانستان درباره موضوعات مختلف برای آن مرکز گفت: ما آمادگی کامل داریم که با سازمان نخبگان افغانستان وارد تعامل شویم و کارهای مشترکی تعریف کنیم.
محمد حسین حسنی، سرپرست سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور و مدیرعامل خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) با اشاره به این‌که خبرگزاری بین‌المللی قرآن فصل مشترک میان مسلمانان جهان است اظهار کرد: در افغانستان به زبان پشتو تولید محتوا انجام می‌دهیم و با برخی نخبگان قرآنی افغان مقیم ایران در ارتباط هستیم.
وی افزود: ما علاقه‌مند هستیم در افغانستان زمینه‌ای برای همکاری باشد، تا بیش از پیش حوزه قرآنی افغانستان را پوشش دهیم. در سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور نیز توسعه و ترویج قرآن در بین دانشگاهیان و استفاده از اندیشه و دیدگاه آنان برای توسعه مفاهیم قرآنی وجود دارد.
حسنی گفت: با توجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌هایی همچون مرکز رشد و نوآوری، حوزه فعالیت‌های هنری و مطالعات میان رشته‌ای قرآن و همچنین آموزش‌های تخصصی علوم و فنون قرآنی، این آمادگی را داریم تا این ظرفیت‌ها را در اختیار کشورهای دنیا قرار دهیم.
سرپرست سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور در پایان با اشاره به به تأکیدات مقام معظم رهبری در خصوص برادری دو کشور ایران و افغانستان و پیوند تاریخی این دو خاطرنشان کرد: ما آماده هستیم در صورت نیاز خدمات خود را در داخل افغانستان نیز ارائه بدهیم.
نظر شما :