قائم مقام معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری: مناظرات دانشجویی مبتنی بر منطق عقلی باشد / دانشگاه محل عقلانیت، مدنیت گفتاری و رفتاری است

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان ایران به نقل از ایسنا، قائم مقام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به لزوم برخورداری مناظرات دانشجویی از منطق عقلانی‌، گفت: سه ویژگی عقل، عاطفه و برهان کمک‌کننده به گفت‌وگو و ایجاد مجادله احسن هستند و هرگونه توهین، تعصب، ستیزه‌جویی، اقناع به انگیزه شهرت، خودنمایی و برتری‌جویی، خشونت در بحث و تحقیر طرف مقابل مناظره را بر هم می‌زند.

غلامعلی جعفرزاده، در مرحله منطقه‌ای یازدهمین دوره مسابقات ملی مناظره که صبح امروز چهارشنبه‌، ۲۰ اردیبهشت، به میزبانی جهاددانشگاهی واحد صنعتی، در تالار فتوحی دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: در حال حاضر در حال انعقاد تفاهم‌نامه‌ای با جهاد دانشگاهی هستیم تا مناظرات سطح ملی در گستره بیشتر و با حضور همه دانشگاه‌ها برگزار شود تا فرهنگ گفت‌وگو را در دانشگاه‌ها تقویت کنیم.

وی با طرح این پرسش که مناظره مطلوب چگونه باید انجام شود؟ افزود: در آیه ۴۹ سوره عنکبوت آمده است: «با اهل کتاب مجادله نکنید، مگر آنکه به احسن وجه انجام شود.»؛ در واقع قرآن بر مجادله احسن تأکید کرده تا افراد با آرامش و منطق جذب سخن درست شوند و از پرخاشگری و تعصب دوری کنند. این مجادله احسن در مناظرات‌ امام رضا(ع) و امام صادق(ع) و دیگر اهل‌بیت هم وجود دارد.

قائم مقام وزیر علوم ادامه داد: برای تحقق مجادله احسن سه مطلب باید رعایت شود، اولین شرط استدلال‌های عقلی است، زیرا امکان دارد همه افراد در گفتمان و فضای اعتقادی شما نباشند و  دلایل شما از کتاب و دین را نپذیرند، اما اگر بر مبنای عقل و منطق با آنها صحبت کنیم، راحت‌تر می‌توانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم، پس منطق عقلی باید بر مناظرات حاکم باشد و طرف مقابل شما را در این زمینه بپذیرد، ولی اگر گفت‌وگو از دایره عقل خارج شد، به طرف مقابل کمک می‌کند که در مخالفت و انکار خود باقی بماند.

جعفرزاده با اشاره به دومین شرط مجادله احسن، بیان کرد: برخورداری از مبنای عاطفی، ویژگی دیگر مجادله احسن است، زیرا تنها با عقل صرف و مباحث علمی فرد جذب نمی‌شود، چنانکه قرآن به پیامبر(ص) می‌فرماید: «لو کنت غلیظ القلب لنفضوا من حولک»، اگر با مردم با بدخلقی و خشکی صحبت می‌کردی، از کنار تو پراکنده می‌شدند، خداوند به حضرت موسی(ع) می‌فرماید: با کلام لَیِن با فرعون که طغیان کرده است، صحبت کن، ویژگی بعدی مجادله احسن، برهان است که با عقل تفاوت‌هایی دارد، این سه ویژگی عقل، عاطفه و برهان کمک‌کننده به گفت‌وگو و ایجاد مجادله احسن هستند و هرگونه توهین، تعصب، ستیزه‌جویی، اقناع به انگیزه شهرت، خودنمایی و برتری‌جویی، خشونت در بحث و تحقیر طرف مقابل مناظره را بر هم می‌زند. در حوادث و اغتشاشات اخیر بخشی از فضای جامعه به این سمت رفته بود، اما وقتی دانشجویان را جمع کردیم و پای گفت‌وگوها به مجامع علمی و دانشگاهی باز شد، فضای جامعه به سمت آرامش رفت.

وی افزود: در نشست اخیر مقام معظم رهبری با دانشجویان، علی‌رغم اینکه دانشجویان از انواع مواضع، نظرات بعضا تند خود را بیان کردند، اما ایشان از ادب کلام دانشجویان و ادبیات و منطق خوب آنها تشکر کردند، لذا مجموعه آموزش عالی کشور و دانشگاه‌ها تلاش داریم که منطق استدلال و عقلانیت را در دانشگاه‌ها گسترش دهیم. دانشجویان و اساتید ما باید تحلیل درستی از مسائل کشور، دنیا و منطقه داشته باشند و این جز با گفت‌وگو حاصل‌ نمی‌شود. 

جعفرزاده با بیان اینکه دانشگاه باید محل عقلانیت و مدنیت گفتاری و رفتاری باشد و ما نیز باید در همین مسیر حرکت کنیم، گفت: موضوعات کرسی‌ها باید ناظر به حل مسائل کشور باشد، نباید موضوعات بی‌اهمیت و بدون تاثیر انتخاب شود، لذا نظام مسائل کشور باید استخراج، تحلیل و درباره آنها بحث و تبادل نظر شود از مسئله دانشگاه، شهر، منطقه و حتی دنیا باید مورد بحث و تبادل نظر در گفت‌وگوها قرار گیرد، حل موضوع یک مسئله است، اما اینکه تمرین گفت‌وگو بر موضوعات را داشته باشیم، مسئله مهم‌تری است.

‌قائم مقام وزیر علوم بیان کرد: مناظرات باید رویکرد جهاد تبیینی داشته باشد به این معنا که علاوه بر اینکه خودمان موضوع را می‌فهمیم، در پی مسئولیت اجتماعی خودمان، آنها را طوری تبیین کنیم که دستاوردهای کشور نیز در عین مشکلات و چالش‌ها در خلال آن بیان شوند.