ارجحیت مصلحت بر اخلاق در سیاست خارجی

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان ایران، مرحله مقدماتی یازدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران، دوشنبه ۸ خردادماه سال جاری، با شش گزاره توسط سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی در سالن همایش‌های بین‌المللی دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
در مناظره سوم که با گزاره »در سیاست خارجی باید مصلحت بر اخلاق ارجح باشد» عصر امروز برگزار شد، دکتر علی مرشدی زاد عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد، دکتر محمدتقی امیری و دکتر سیدحامد موسوی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تهران از اعضای داوران هیئت علمی این دوره حضور داشتند و به داوری پرداختند.
همچنین یکی از بخش‌های داوری، مربوط به انتخاب سخنران توسط دکتر لیلا سنگی در کلیه مناظرات این دوره داوری خواهد شد.
داوران دانشجویی این مسابقه نیز شامل آقای بامداد لاجوردی؛ عضو تیم قهرمان دوره اول مسابقات ملی مناظرات، نادر مستقیمی؛ عضو تیم قهرمان چهارمین دوره مسابقات و محمدصابر نیکنام؛ عضو تیم قهرمان دوره هفتم مسابقات ‌بودند.
در آغاز مناظره سوم محمد سجادی و علی فدوی اسلامی گروه «آیروس» به عنوان گروه موافق از استان خراسان رضوی، دفاعیات خود را از گزاره »در سیاست خارجی باید مصلحت بر اخلاق ارجح باشد» با طرح سوال سیاست خارجی چیست؟ آغاز کردند و در این ارتباط معتقد بودند مجموعه ای از خط مشی ها و اقداماتی که باید انجام شود؛ 1) یک تامین‌کننده مصالح ملی باشد، 2) برگرفته از نظام های ارزشی باشد و 3) اینکه مدل فکری کشوری باشد. 
در ادامه توضیحات این گروه مواردی مطرح شد ازجمله اینکه ریشه کلمه مصلحت از صلح می آید و در مقابل مفسده می‌آید. مصلحت منفعتی پایدار است که بر دوراندیشی استوار است. ما برای منافع ملی دفع ضرر خواهیم کرد. اخلاق لزوما با منفعت همراه نیست. در سیاست خارجه ممکن است، گاهی بین بد و بدتر مجبور به انتخاب شویم. تصمیمات لزوما منافع ما را تامین نمی کند. اخلاق به صفات و رفتارهای درونی انسان باز می‌گردد. اخلاق نباید کنار گذاشته شود بلکه اولویت باید بر منافع کشور باشد.
در ادامه زینب ایوبیان و رضا جمشیدی از مناظره‌کنندگان گروه «مکتب شهید چمران» از استان ایلام به عنوان تیم مخالف، دفاعیات خود را از گزاره مذکور به شرح زیر مطرح کردند: دو بخش اصلی این گزاره مصلحت و اخلاق است. خود مصلحت به نوعی اخلاقی است. اما آن چیزی که موجب مخالفت ماست، اجباری بودن و باید در این گزاره است. فاجعه هیروشیما نمونه ای از مصلحت بر اخلاق است. نسل‌کشی هیتلر نمونه دیگری از این مورد است. ارجح دانستن امور متغیر موجب ایجاد نابسامانی در جهان است. امری ثابت و عمومی مثل اخلاق که حجت آن ثابت شده است، نباید قربانی امر متغیر مصلحت شود. هدف وسیله را توجیه نخواهد کرد. مصلحت و اخلاق اگر چه در تعارض نیستند اما اگر اخلاق بخاطر مصلحت نادیده گرفته شود مجوز می‌دهد تا بی اخلاقی در بطن جامعه رواج پیدا کند.
گروه آیروس در پاسخ به گروه مخالف گفت: خیلی وقتها انجام کاری که مصلحت‌سنجی شد، برای حفظ اخلاق است. زمانی که شما از خسارات بیشتر جنگ جلوگیری می‌کنید مصلحت را ترجیح می‌دهید تا از بی‌اخلاقی های بیشتر جلوگیری کنید. همانند فقیه که با اندیشه اش احکام ثانویه صادر می‌کند.
در ادامه گروه مکتب شهید چمران با تأکید بر بررسی اخلاق از منظر دینی و فلسفی عنوان کرد: نمونه هایی از اخلاق اسلامی نیز درمورد آن اشاره کرده است. کانت درمورد اخلاق گفته است. خروج آمریکا از برجام نیز یکی از مصادیقی است که امریکا بخاطر مصلحت کشور خود بی اخلاقی کرده است.
گروه مناظره‌کننده از استان خراسان رضوی افزود: پیامبر درمورد جنگ فرمودند جنگ نوعی خدعه است. نمیتوانیم منفعل رفتار کنیم. باید به سیاست خارجی برگردیم و مصلحت بر قدر بنا شده نه شکست. 
گروه مکتب شهید چمران با اشاره به قاعده ساز نبودن موارد تیم موافق بیان کرد: مواردی که تیم مقابل ارائه دادند، استثنا و قاعده نمی‌سازد. درحالیکه گزاره به ما قاعده می‌دهد. جنگ در صورتی که شروع کننده باشیم غیراخلاقی است.
در پایان گروه آیروس با طرح سوالی به جمع‌بندی موارد مطروحه پرداخت و گفت: آنجا که مصلحت از بی اخلاقی جلوگیری می‌کند شما چگونه آن را توجیه می‌کنید؟ مصلحت کمک می‌کند تا حافظ جان و مال و منافع مردم باشیم. رهبر انقلاب می‌فرمایند که عزت حکمت مصلحت از اصلی ترین مواردی است که باید به آن توجه کند. اولویت قرار دادن مطلق اخلاق موجب نابودی کشور می‌شود.
همچنین گروه مکتب شهید چمران در جمع بندی نهایی خود با اشاره به این نکته که جنگ جهانی اول و دوم نتیجه به رسمیت شناخته شدن مصلحت در جهان است گفت: این اولویت مجوز هرگونه بی اخلاقی را به افراد می‌دهد تا کشورها هر رفتاری که به ضرر ماست را انجام دهند. مصلحت کشورهای جهان همه باهم در تداخل است‌ اما اخلاق اصول مشخصی دارد که همه می‌توانند بر آن اجماع داشته باشند‌.
در پایان این مناظره به تشخیص داوران، تیم مکتب شهید چمران با کسب امتیاز 115 به عنوان گروه برنده و گروه آیروس با امتیاز 107 به عنوان تیم دوم اعلام شدند.
 گفتنی است سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی در پاسخ به مطالبه مقام معظم رهبری(مدظله‌‏العالی) مبنی بر «نیاز جامعه به ترویج کرسی‏‌های آزاداندیشی و برگزاری مناظره‌های قانونمند توأم با امکان داوری» از سال 1390 اقدام به طراحی و اجرای «مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران» نموده که تاکنون ده دوره از این مسابقات، با مشارکت بیش از 12 هزار نفر از دانشجویان و اساتید برگزار شده است و یازدهمین دوره درحال برگزاریست. علاوه بر این مسابقات، برگزاری یک دوره مناظره به زبان انگلیسی، چهار عنوان مسابقات مناظره تخصصی، مناظره اساتید و نخبگان دانشگاهی با عنوان بیان و برگزاری گفتگوهای دانشجویی با محوریت مسائل روز و تولید محتوای آموزشی در قالب نشریه، کتاب، فیلم و کارگاه‌های تخصصی را در نیز در کارنامه خود دارد.