ضرورت توجه به فعالیت‌های داوطلبانه برای زندگی غیر داوطلبانه

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان ایران، به مناسبت بیست و ششمین سالگرد تاسیس سازمان دانشجویان ایران، دکتر سعید خدیوی، معاون فرهنگی سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی  و عضو شورای مرکزی سازمان دانشجویان ایران، به بیان نظراتی پیرامون اثربخشی فعالیت های فرهنگی کشور و چشم انداز این سازمان در طراحی و اجرای فعالیت های دانشجویی و فرهنگی پرداخت. 

سعید خدیوی: اصولا فعالیت‌های ما در طول زندگی به دو بخش کلی فعالیت‌های غیرداوطلبانه و داوطلبانه تقسیم می‌شود؛ بخش اول در راستای کسب درآمد و اشتغال مورد توجه قرار دارد اما فعالیت‌های داوطلبانه اصولا در راستای دغدغه‌ها و علایق افراد شکل می‌گیرد. سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی با حضور دانشجویان فعال و علاقه‌مند، بر مبنای فعالیت‌های داوطلبانه و با هدف رشد شخصیتی و تربیت انسان چندبعدی شکل گرفته است.
 به عبارتی سازمان دانشجویان را باید میراث‌دار اصلی مزیت شکل‌گیری جهاددانشگاهی یعنی انجام فعالیت‌های داوطلبانه و دغدغه‌مندانه دانست، زیرا نهاد جهاددانشگاهی را فعالیت‌های داوطلبانه و عام‌المنفعه شکل داده و فعالیت‌های آن بر این اساس استوار شده است؛ تا به امروز نیز بر مبنای این رسالت در حال فعالیت و گسترش است. اگرچه در ابتدای انقلاب این مهم ناظر به مسائل کلیدی و بحران‌های پیشروی انقلاب اسلامی بوده است اما پس از دوران اولیه، رفته‌رفته به علایق و دغدغه‌های فرهنگی، هنری، دینی و سیاسی (جامعه) محدود شده است.
در حقیقت سازمان دانشجویان مجموعه‌ای است که زمینه ارتباط و اجرای ایده‌های دانشجویی را با بدنه جهاددانشگاهی فراهم ساخته و به نوعی بازوی دانشجویی و ارتباطی جهادانشگاهی با جامعه دانشگاهی محسوب می‌شود. سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی خراسان رضوی با شعار «کوتاه‌ترین راه برای اجرای ایده‌های دانشجویی» و با هدف تسهیل اجرای ایده‌ها و برنامه‌های دانشجویان در زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری، آموزشی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و ... فعالیت می‌کند تا از این طریق توانمندی‌ها و مهارت‌های دانشجویان ارتقا پیدا کرده و ظرفیت بالقوه و ایده‌های نوین و دغدغه‌مند دانشجویی اجرایی شود.
سازمان دانشجویان محملی (مجموعه‌ای) است که دانشجویان در آن به صورت داوطلبانه و با همکاری یکدیگر علایق و دغدغه‌های ذهنی خود را پیگیری می‌کنند. حضور و فعالیت در چنین مجموعه‌ای بستری فراهم می‌سازد که دانشجویان بتوانند در کنار یکدیگر به رشد شخصیت و زیست چند بعدی خود بپردازند. 
در سالیان گذشته این نوع فعالیت‌ها تا حدی و به صورت غیرمستقیم در فعالیت‌های غیرداوطلبانه و زیست حرفه‌ای دانشجویان تاثیرگذار بود، اما به نظر می‌رسد در عصر هوش مصنوعی این دست فعالیت‌های داوطلبانه در دوران دانشجویی نه‌تنها مفید بلکه ضروری است. چرا که در آینده نه‌چندان دور بسیاری از مشاغل مبتنی بر توانایی افراد در حل مسئله و پرورش هوش ارتباطی و خلاقیت خواهد بود. به بیان ساده‌تر مهارت‌های نرمی که به واسطه فعالیت داوطلبانه در افراد پرورش پیدا می‌کند منجر به آمادگی برای ورود به بازار کار خواهد شد (و سازمان دانشجویان از جمله مجموعه‌هایی است که دستیابی به چنین مهارت‌هایی را فراهم می‌سازد.)
علاوه بر این نسل جدید که با تعابیری همچون نسل زد شناخته می‌شوند دارای ویژگی‌هایی است که سبب می‌شود از منظر توانمندی و نظام ارزشی تفاوت‌های چشمگیری با نسل پیش از خود داشته باشد. این نسل که با فناوری ارتباطی نزدیک و در فضای مجازی نقش پررنگی داشته است، توانمندی‌های چشمگیری در استفاده بهینه از فناوری دارد.
 این مهم با وجود نقش مثبتی که در رشد و پیشرفت شغلی دارد، به دلیل کاهش فعالیت‌های گروهی و تمرکز بر زندگی فردی در فضای مجازی منجر به کاهش مهارت‌های ارتباطی و هوش اجتماعی شده است. در حالی که چنین مهارت‌هایی برای فعالیت در محیط‌های کاری یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر محسوب می‌شوند. به گونه‌ای که در بسیاری از کشورها مدیران  شرکت‌ها از استخدام نسل جدید سرباز زده و دلیل اصلی آن را نداشتن مهارت‌های نرم در محیط کار می‌دانند.
از طرفی نظام ارزشی نیز در طی چندین سال گذشته در این نسل دچار تحولات اساسی شده است، فارغ از قضاوت هنجارهای نسل جدید. پیچیدگی و تکثر این نظام ارزشی باعث شده است تا شکاف جدی بین ارزش‌های نسل‌های گذشته و نسل جوان فعلی ایجاد شود که در این میان شاید گسترش نظام اخلاقی خودگروانه و مادی‌گرایانه، مهم‌ترین آسیبی است که در دوران جدید متوجه این نسل می‌شود.
از همین رو ظرفیت آموزشی و تربیتی سازمان دانشجویان که تا پیش از این تنها به منظور ساماندهی اوقات فراغت دانشجویان مورد استفاده قرار می‌گرفته است، امروزه به یک ضرورت جدی و مهارت کلیدی برای ورود به بازار کار و زیستن در جهان پرچالش امروزی تبدیل شده است.
 در این میان آنچه که فرصت بی‌بدیلی را فراهم کرده‌است؛ علاقه و تمایل بالای دانشجویان به انجام فعالیت‌های داوطلبانه خیریه است. در حقیقت رویکرد عینی و بصری نسل جدید باعث شده‌است بیش از هرچیز به جای دغدغه‌های کلان و انتزاعی به سمت موضوعات خرد و ملموس تمایل پیدا کنند. که ثمره آن افزایش فعالیت‌های خیریه در میان دانشجویان خواهد بود. 
توجه به این فرصت ارتقاء توانمندی‌های نرم در میان دانشجویان را منجر خواهد شد، به علاوه نسل جوان با مشاهده مناطق محروم (حاشیه شهر و کم‌برخوردار) و آسیب‌های اجتماعی موجود در این مناطق، دیگردوستی را در میان جوانان نسل جدید افزایش خواهد داد. شکل‌گیری و گسترش چنین نگرشی منجر به افزایش مسئولیت‌پذیری و لزوم توجه به مسئولیت اجتماعی نسبت به جامعه پیرامونی و خدمت به آن (رفع معضلات موجود) در میان نخبگان می‌شود که کم‌ترین ثمرات آن کاهش نرخ مهاجرت از کشور خواهد بود.
از همین رو در طی چندین سال گذشته سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی با تمرکز بر  فعالیت‌های متنوع خیریه در قالب کانون خیریه مهرباران در پی تشویق و جذب هرچه بیشتر دانشجویان در این قبیل فعالیت‌ها بوده است. از آن جمله فعالیت‌های کانون خیریه مهرباران سازمان دانشجویان می‌توان به توزیع بسته‌های معیشتی و بهداشتی در قالب طرح نان و پنیر و همدلی، رنگ‌آمیزی، فضاسازی و انجام عملیات عمرانی در مدارس از طریق طرح «به رنگ شادی»، برگزاری کلاس‌های آموزشی، هنری، فرهنگی، پزشکی، روانشناسی و ... در قالب طرح‌های «باران تویی» و «دست در دست»، مهرورزی در مهرماه و ... اشاره کرد.
یکی از مهم‌ترین این فعالیت‌ها با توجه به رسالت علمی و نخبگانی سازمان دانشجویان نشست‌های راستای خیرموثر و فعالیت‌های داوطلبانه بوده است که با هدف انتقال تجربه در خصوص فعالیت‌های داوطلبانه و عام‌المنفعه برگزار شده است. به شکلی که در این نشست‌ها با دعوت از نهادها و افراد نیکوکار و فعال در حوزه خیر مؤثر در کشور و انتقال و استفاده از تجربیات آن‌ها برگزار شده است. پس از برگزاری موفقیت‌آمیز این دو نشست با حضور اساتید و صاحب‌نظران از نقاط مختلف کشور و همچنین انتقال دبیرخانه بنیاد خیریه مهرباران به سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی در سال جدید در نظر داریم تا جشنواره ملی دانشجویی «خیر موثر» را با موضوع جمع‌آوری ایده‌های دانشجویی به رقابت بگذارد تا بهترین فعالیت خیریه و نیکوکارانه سنجش‌گرایانه و اثربخش شناسایی شود.
هدف از این جشنواره بیش از شناسایی ایده‌های خلاقانه و جذاب درخصوص فعالیت‌های خیریه و داوطلبانه موثر، درگیر کردن دانشجویان با موضوعات و چالش‌های پیرامون خود و جامعه به منظور مشارکت هرچه بیشتر در حل آن‌ها است. امید است این قبیل فعالیتها در نسل جدید سازمان دانشجویان بتواند به تربیت نسلی از جوانان توانمند و علاقمند به کشور کمک نماید.