ما برای ژست گرفتن مذاکره نمی‌کنیم‌؛هدف تامین منافع ملی است/طبق منشور بین‌الملل ملزم به مذاکره هستیم

در دومین مناظره مرحله یک چهارم هشتمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان چگونگی مذاکره با آمریکا به شرط بازگشت یا عدم بازگشت نظام مورد بحث قرار گرفت.

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی، دومین مناظره از مرحله یک چهارم نهایی هشتمین مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران در رابطه با گزاره «تا زمانی که آمریکا به برجام بازنگردد نباید با این کشور مذاکره کرد» بین تیم‌های خیام از مرکزی به عنوان موافق و مادر از خراسان شمالی به عنوان مخالف برگزار شد.

رضا موچان از تیم خیام در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه نگاه ما نسبت به گزاره از جنس گفتمان‌های رایج آمریکاستیزانه رایج در کشور نیست، بلکه براساس یک منطق و استدلال است.

وی افزود: گزاره از جنس گزاره پسین است و برای فهم بهتر آن باید یک تجربه تاریخی را مورد توجه قرار دهیم و به یک معرفت شناسی تاریخی توجه کنیم که منطق بیرونی خاص خود را دارد.

وی افزود: برای فهم بهتر باید شرایط کشور خود و ایالات متحده را بررسی کنیم.

موچان تاکید کرد: نکته محوری حول برجام است که ۱۳ سال در رایزنی‌های طولانی مدت منجر به رضایت نسبی طرفین و پذیرش آن شد.این سند ابعاد بین‌المللی گسترده‌ای برای طرفین و سازمان های جهانی دارد.

وی افزود: برجام سند پیروزی دیپلماسی بود و به نظر ما در حال حاضر نیز راهکار مبتنی بر مذاکره و دیپلماسی است البته به شرطی که طرف مقابل قائل به اجرای تعهدات خود باشد.
وی افزود: این یک امر بدیهی است که اکنون ایالات متحده ۱۲ پیش شرط غیرمعقول برای مذاکرات آتی تعیین کرده که غیر منطقی است و هرگونه مذاکره آتی تحت تاثیر نتیجه این سند و بی اعتمادی آن قرار خواهد گرفت.

موچان یادآور شد: باید براساس یک عقلانیت سیاسی مذاکره شود و منافع ملی در نظر گرفته شود، تا زمانی که طرف مقابل منافع ما را نادیده بگیرد هرگونه مذاکره بعدی بی معنی خواهد بود.

نوید یوسف‌نیا از تیم مادر نیز در ابتدای سخنان خود، گفت: آمریکا به عنوان یک کشور نه یک دولت است، برجام هم توافقی است که میان ایران و ۵ بعلاوه یک امضا شد.

وی افزود: مذاکره مفهومی بسیار گسترده است، گفتگوی هدفمند سطح‌دار میان مقامات مختلف دو یا چند کشور است، به شکل درست‌تر اگر بخواهیم گزاره را بخوانیم
مذاکره با آمریکا درست است به‌شرطی که آمریکا به برجام بازگردد.

وی افزود: این گزاره بسیار کلی عنوان شده و ما با کلیات آن مشکل داریم. ما با عقلانیت سیاسی و مداراگونه باید از تعارض دوری کنیم.

وی افزود: حساب توافق برجام را باید از موضوع مذاکره جدا کرد. عملاً برای ما ممکن نیست از برخورد با این کشور بر سر منافعمان اجتناب کنیم.

وی افزود: ساده‌ترین و کم گزینه‌ترین روش برای حل تعارضات مذاکره است چرا باید ذیل برجام، مذاکره را نفی کنیم؟ چرا باید امکانات دیپلماتیک کشور محدود شود، آیا خلاف عقلانیت و منافع نیست؟

صادق هرمزی از تیم خیام نیز با بیان اینکه ما مذاکره برای مذاکره یا ژست گرفتن که نمیکنیم، گفت: هدف اصلی تامین منافع کشور است.

وی ادامه داد: ما با کشوری طرف هستیم که به توافق خود پایبند نیست، برجام سندی است که ۱۳ سال کارشناسان مختلف روی آن بحث و برنامه ریزی کردند و آمریکا به سادگی از آن خارج شد، حال چه تضمینی وجود دارد که درباره توافقات دیگر همین طور رفتار نکند؟ آیا طرف مقابل حاضر است به تعهدات خود پایبند باشد؟

هرمزی بیان کرد: ما قرار نیست وضع کشور را به مذاکره با آمریکا گره بزنیم‌.

محمدحسین دهقان از تیم مادر نیز گفت: من ابتدا تعجب کردم که دوستان گفتند حرف ما ناظر به آمریکا نیست. من فکر می‌کنم باید مقداری روابط بین‌الملل را دقیق تر نگاه کرد. جهان روابط بین‌الملل، جهان سیالات است.
کشورها بر اساس منافع ملی رفتار می‌کنند، پس مثال بدعهدی را کنار بگذاریم.

وی یادآور شد: آیا مصلحت نظام واجب‌تر است؟ منافع ملی ما واجب تر است یا اینکه پیش شرط تعیین کنیم که باید برگردد به سخن امام‌خمینی (ره) که فرمودند حفظ نظام از اوجب واجبات است، رهبری هم واژه نرمش قهرمانانه را طرح کردند باید ببینیم چه منطق و روشی براساس منافع ملی ما است.

موچان از تیم خیام در بخش دیگری در سخنان خود گفت: مساله اصلی ما هم منافع ملی است، بحث ما مذاکره کردن یا نکردن نیست ما هم موافق مذاکره هستیم ما می‌گوییم پیش شرط ما این است که آمریکا به تعهدات خود عمل کند تا درباره موضوعات دیگر مذاکره کنیم.

وی افزود: با دولتی در آمریکا مواجه هستیم که درباره توافقات بین‌المللی رفتار ضد و نقیض دارد، اگر بدون پیش شرط به مذاکرات بعدی برویم به نوعی تشویق این رفتار آمریکاست. ضمن اینکه ما به این دلیل مذاکره می‌کنیم که منافع اقتصادی به دست آوریم. البته باید ببینیم که رشد اقتصادی کوتاه مدت یا توسعه اقتصادی مدنظر ما است.

یوسف‌نیا از تیم مادر در بخشی دوم سخنان خود گفت: علت اینکه ما مخالفیم این است که گزاره قید زمان ندارد. ممکن است چه دولتی در آمریکا بر سر کار آید و چه واکنشی داشته باشد؟ دوستان، مذاکره به معنای تعهد نیست. چرا باید خود را منزوی و محدود کنیم.

وی افزود: تا زمانی که مصلحت ایجاب کند، باید مذاکره کنیم. کلیت این گزاره پایان ندارد. بعضی مذاکرات اساساً نیاز به دیپلماسی دارد، از برجام بت نسازیم. این توافق در یک شرایط اضطراری بسته شد و ما نباید تفکر خود را با پیش شرط محدود کنیم.

هرمزی از تیم خیام در جمع بندی سخنان خود گفت: مذاکره کردن اساساً باید روی یک مبنا باشد. اگر طرف مقابل پاییند نباشد که معنا ندارد. چون قرار نیست که به تعهدات عمل کند.

وی افزود: اگر قرار باشد آمریکا در قراردادها، توافقات و مذاکرات بعدی به این راحتی خارج شود، چنین مذاکره‌ای منافعی برای ما ندارد.

هرمزی ادامه داد: ما زمانی می‌توانیم مذاکره کنیم که ایالات متحده بفهمد تنها فشار حداکثری نتیجه ندارد. این دیگر به معنای مذاکره نیست، سیال بودن یک بحث است و پاییندی به تعهدات جزو الزامات است.

هرمزی یادآور شد: نباید این گونه پای میز مذاکره رفت، این پیام را به کشورهای دیگر می‌دهد که با فشار حداکثری می‌توان از ایران امتیاز گرفت. اگر پایبندی نباشد اساساً مذاکره هیچ مبنایی ندارد.

دهقان از تیم مادر یادآور شد: مگر نه منفعت ملی مهم و بدعهدی بد است، پس چرا بر خلاف ان پی تی وقتی میخواستیم بعضی مراکز هسته‌ای خود را تعطیل کنیم به آژانس اعلام نکردیم؟

وی افزود: ما براساس منفعت ملی این اقدام را انجام دادیم، آمریکا هم بر اساس منافع ملی خود تصمیم می‌گیرد.

وی افزود: برجام یک سند جامع نیست، تنها موضوع هسته‌ای را در برمی‌گیرد. اکنون تحریم‌های کنگره آمریکا را چه کار کنیم، در حوزه های دیگر که به دیپلماسی نیاز است باید چه کنیم؟ ضمن آنکه میتوانیم در سطح اول مذاکره بمانیم و سندی را امضا نکنیم. ما برای حداکثر کردن منافع ملی و تشخیص مصلحت کشور باید به سمت مذاکره برویم.

دهقان افزود: از دیدگاه کاربردی برای حل تعارضات و تامین منافع یا باید جنگ کنیم، یا مذاکره و یا دعای حقوقی که دعوی حقوقی پیچیدگی خاص خود را دارد. حالا بین جنگ و مذاکره کدام را انتخاب می‌کنید؟

ایمان معصومی و صادق علوی محققان تیم مادر، محمد چگنی و علی دیلمی محققان تیم خیام بودند.

بر اساس آرای هیئت داوری متشکل از دکتر فرشاد مومنی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر محمد سلگی رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، دکتر علی اصغر محکی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و داوران دانشجویی متشکل از آقایان نادر مستقیمی، حمید اسکندری و خانم غزل فدائیان، تیم خیام از مرکزی امتیاز ۸۳ و تیم مادر از خراسان شمالی امتیاز ۱۵۷ را کسب کردند و تیم مادر به مرحله بعد راه یافت.