عرفان امام حسن (ع) تفکرگراست / در عرفان ناب اسلامی مریدبازی وجود ندارد

به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی، حجت‌الاسلام هادی سروش شب گذشته، ۳ آذرماه، در نشست مجازی «امام حسن عسکری (ع) و امتداد عرفان» سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی با اشاره به سیره زندگی امام عسکری (ع) به تبیین عرفان ناب نزد این امام (ع) پرداخت و بیان کرد: امام عسکری (ع) برای عرفان ناب سه ویژگی توحیدگرایی، تفکرگرایی و احسان‌گرایی را برشمرده است که می‌تواند میزان خوبی برای تشخیص عرفان‌های ناب از کاذب باشد.
وی افزود: وقتی این شاخصه‌ها به دست ما بیاید، هم برای خود ما مفید است و به بیراهه نمی‌رویم و هم اگر کسی ندای حقی داشت آن را می‌شنویم و اگر ندای باطلی داشت نیز شناسایی می‌شود.

امروزه عرفان‌های کاذب وجود دارد که در حد مرید و مریدبازی است
وی تصریح کرد: اولین شاخصه این است که عرفان امام عسکری (ع) یک عرفان توحیدگرا و توام با خلوص محض است و روی این نکته بحث بسیاری وجود دارد. اینجاست که توهمات و خرافات کنار می‌روند.
حجت‌الاسلام سروش اذعان کرد: امروزه عرفان‌های کاذب وجود دارد که بسیاری از آنها در حد مرید و مریدبازی و دکان است و در عرفان هر کجا دیدید که دکانی باز شده و دست‌بوسی و پابوسی راه انداخته شده، در آن شک کنید. در عرفان ناب اسلامی و مکتب اهل بیت (ع)، عرفانی که براساس کشف تام محمدی باشد، عرفانی است که در آن مریدبازی وجود ندارد.

پرهیز از مرید و مرادبازی در سیره امام عسکری (ع)
وی با تاکید بر اینکه شاخصه اصلی این مکتب توحیدگرایی است نه مریدبازی و مریدپروری گفت: امام عسکری (ع) شنیدند فردی به نام احمد بن هلال که دوره‌ای در محضر امام عسکری (ع) هم بوده، ادعاهایی در معرفت کرد و دکانی برای خود باز کرد. امام عسکری (ع) وقتی از کارهای احمد بن هلال اطلاع یافتند، این جمله را به اصحاب فرمودند که «احذروا الصوفی المتصنع»، یعنی از این صوفی‌مسلک دروغین و کسی که برای خودش دکانی باز کرده است، بر حذر باشید.
این پژوهشگر دینی افزود: در تهران، قم و … نغمه‌هایی از عرفان می‌شنویم. اسم‌هایی برای خود می‌گذارند و ادعاهایی هم دارند، اما ریشه عرفان از نظر واقعیاتی که مورد قبول بزرگان ماست را باید شناخت.

تفکرگرایی و احسان‌گرایی شاخصه‌های دیگر عرفان ناب
وی شاخصه دوم در عرفان امام عسکری (ع) را تفکرگرایی دانست و خاطرنشان کرد: عرفان تجربه درونی و شهود است، اما در عین حال مقابل تفکر نیست و هیچ وقت عرفانِ حق نمی‌آید به کسانی که به عرفان علاقه‌مند هستند بگوید شما حق ندارید فکر و بررسی کنید. این طور نیست.
حجت‌الاسلام سروش ادامه داد: بیان امام عسکری (ع) این است که عبادت به کثرت نماز و روزه نیست، بلکه به کثرت تفکر است؛ لذا با همین شاخصه می‌توانیم تشخیص دهیم که حقیقت است یا غیرحقیقت. شاخصه سوم هم اینکه عرفان امام عسکری (ع) احسان‌گراست. عرفان ناب عارف را فقط خلوت‌نشین نمی‌کند، بلکه عارف خلوت دارد، اما این طور نیست که از جامعه بیرون رفته باشد.

وی در ادامه تصریح کرد: دوره امام عسکری (ع) دوران ظهور عرفان‌های متعددی بوده و مسئله عرفان در آن زمان امری مخفی و یا ناشناخته‌ای نبوده است و ثانیاً در در روزگار ما و شرایطی که ما زندگی می‌کنیم نیز نغمه‌های عرفان‌اندیشانه و یا عرفان‌نوازانه وجود دارد و می‌شنویم. کنار هر نوری هم ظلمتی شکل می‌گیرد و لازم است عرفان و مکتب امام عسکری (ع) و شاخصه‌های عرفان درست را بیابیم.