نقش تشکل‌های دانشجویی در انتخابات
جنبش دانشجویی باید از موضع حق دفاع کند
محمد فخرا، مسئول سابق بسیج دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در ابتدا با اشاره به نزدیکی دانشجو با آحاد جامعه گفت: «یک نکته مهم و مزیت برای تشکل‌های دانشجویی ارتباط آن‌ها با مردم و جامعه است. نکته دیگر ارتباط تنگاتنگ تشکل‌های دانشجویی با جامعه نخبگانی است. یعنی پیوند بخش نخبگانی جامعه و آحاد جامعه از ویژگی‌های جنبش‌های دانشجویی است. آن‌ها می‌توانند صدای مردم را به بخش نخبگانی برسانند و همچنین موارد اصلاحی را از سمت جامعه نخبگانی به آحاد جامعه برسانند».
وی در ادامه گفت: «طبیعتاً جنبش دانشجویی باید از این مزیت خود استفاده کند. اگر این جنبش به سمتی حرکت کرد که پیوندش با نخبگان بیشتر شد و به نوعی از جناح‌ها و جریان‌هایی که در انتخابات حضور دارند، طرفداری کرد و اولویت را به پیروزی در انتخابات به حساب آورد، در واقع ماهیت اصلی جنبش دانشجویی را زیر سوال رفته است. از طرفی هم ماهیت جمهوری اسلامی بر اساس مشارکت و فهم مردم شکل گرفته است؛ هر گاه مشارکت و فهم مردم رشد کرد جامعه به سمت تعالی رفت و هر گاه شاهد مشارکت و حضور کمتر مردم در انتخابات بودیم شاهد به‌وجود آمدن انواع مختلفی از مشکلات بودیم؛ به طور مثال آنجا که دیوارکشی در پیاده‌رو، کنسرت رفتن و استادیوم رفتن بانوان یا دو گانه حجاب و معیشت مطرح شد، در نتیجه‌اش این چنین شد که اقتصاد ما با مشکلات بسیار مواجه شد. اگر ما به عنوان تشکل‌های دانشجویی، به عنوان نمایندگان مردم در قشر نخبگانی، می‌آمدیم و روشن می‌کردیم که این شرایط کنونی حاصل جاماندن ما از دغدغه‌های اصلی و معیشتی و اقتصادی است و رأی‌دادن به دوگانه‌های پوچی مثل حجاب و معیشت یا حتی اصلاح‌طلب و اصول‌گرا و سهم‌خواهی‌های سیاسی، حاصلی جز غفلت از مشکلات اصلی ندارد] شاید دولت‌های شایسته‌تری فرصت دست‌گرفتن امور اجرایی کشوررا می‌داشتند [. هم‌اکنون در مجلس هم شاهد هستیم که برخی افراد با ترساندن مردم از ورود برخی اصلاح‌طلب‌ها که رأیی نداشتند و قدرتی برای اجماع‌سازی هم نداشتند وارد مجلس شدند و امروز شاهد سهم‌خواهی‌های سیاسی در مجلس هستیم».
فخرا همچنین اضافه کرد: «اگر جنبش دانشجویی از موضع حق دفاع کند، تمایلات سیاسی خودشان را نادیده بگیرد، و اگر اشتباهی از هر فرد و جناحی سر زد ایراد بگیرد، و اگر فردی در جبهه مقابل اقدام درخور تحسینی کرد و آن‌ها خود را ملزم به تأیید و تعریف از آن کردند، و به‌طور کلی بازی خودی و ناخودی را بر هم بزنند، می‌توان به رشد مردم امیدوار بود. در غیر این صورت لیست‌هایی رای می‌آورند که از درد مردم نشأت نگرفته و بر اساس سهم‌خواهی‌های سیاسی شکل گرفته است».
تشکل‌های دانشجویی باید متأثر از مردم و مؤثر بر مسئولین باشند
امیر کاویانی، دبیر سابق انجمن اسلامی گیلان، ضمن ارائه تقسیم‌بندی‌ای از تشکل‌های دانشجویی، گفت: «تشکل‌های دانشجویی به سه دسته تقسیم می‌شوند: تشکل‌های درون قدرت، تشکل‌های منتقد و ناقد وضع موجود، و تشکل‌های خارج از وضع موجود. مصداقی هم بخواهیم سخن بگوییم، از نظر من بسیج دانشجویی تشکلی درون قدرت به حساب می‌آید. انجمن‌ها در عین اینکه در بسیار از مواقع در درون موضع قدرت جا می‌گیرند، منتقد وضع موجود می‌دانم، چون سیاست‌پذیری از بالا به پایین را در آن‌ها نمیبینم. البته این دیدگاهی شخصی است. تشکل‌های سوم هم هیچ قرابتی با خود محیط دانشگاه ندارند و هیچ گونه چشمداشتی به هژمونی قدرت ندارند و صرفاً به عنوان دانشجو فعالیت می‌کنند.
کاویانی در ادامه در ارزیابی رابطه تشکل‌های دانشجویی با انتخابات اذاعان کرد: «باید بدانیم انتخابات چیست؟ آیا هدف است و یا ابزار؟ و کجای وضع فعلی ایران قرار می‌گیرد؟ انتخابات را اگر به عنوان یکی از نمودهای دموکراسی به حساب بیاوریم، نمی‌شود در فاصله چهارسالۀ بین آن‌ها تمام جوانب دموکراسی را نادیده بگیریم و نزدیک به انتخابات ریاست جهوری بخواهیم من و شمای دانشجو تنور آن را گرم نگاه داریم. انتخابات در شرایط فعلی از نظر من، شاید آن شور حیاتی که در سال‌های ۷۶ یا ۸۴ یا حتی ۸۸ شاهد بودیم را نداشته باشد و یک نوعی از ضدیت از سوی تشکل‌ها را شاهد هستیم. یک غر روشنفکرانه‌ای که در موعد انتخابات نیز فراموش می‌شود. که البته خوب است. چون مشارکت برای جمهوری اسلامی مهم است و همانطور که حضرت امام (ره) تأکید می‌فرمود نظام بدون مردم، نظام جمهوری اسلامی نیست، و البته که مردم نباید ابزاری باشند و این خیلی مهم است. نباید در تقابل دولت و ملت این همیشه مردم باشند که در بزنگاه‌ها از موضع خود پایین بیایند».
دبیر سابق انجمن اسلامی گیلان در تشریح ملاک فعالیت تشکل‌ها گفت: «چه بسیج و چه انجمن، در هر فعالیت سیاسی‌ای که در جریان است، باید متأثر از مردم و مؤثر بر مسئولین باشد. در غیراین‌صورت نمی‌توان گفتمان تشکل داننشجویی داشت، چرا که جایگاه تشکل دانشجویی میان ملت و ساختار سیاسی است. تشکل‌های دانشجویی امسال به استقبال انتخاباتی می‌روند که متأسفانه در فاصله یک ماه به آن، چه از سوی جریان‌های اصول‌گرا و چه اصلاح‌طلب هیچ برنامه و گفتمانی پرداخته نشده و این وضعیت نهایتاً منجر به این می‌شود که ما چشم‌بسته به نامزد جریان خود رأی دهیم؛ که این اشتباه است».
دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی در مقابل رأی دیگران مسئول‌اند
رسول عباس‌پور، عضو بسیج دانشجویی، با اشاره به اهمیت نقش دانشجو در سرنوشت کشور گفت: «آینده یک کشور به برنامه‌ریزی‌های گاه کوتاه و گاه بلندمدت دانشجویان کشور و دیدگاه‌های آن بستگی دارد. اگر کشور را عمارتی در نظر بگیریم، دانشجو در حکم ستون آن است. چرا عقاید و دیدگاه‌های دانشجویان مطرح است، چون یک کشور وقتی موفق و خودکفا می‌شود که دانشجویان موفق و نخبه داشته باشد».
وی در ادامه درباره نقش دانشجو در انتخابات گفت: «پله دیگری که برای اعتلا و شکوفایی کشور لازم است، علاوه بر تربیت دانشجویان نخبه، برگزاری انتخابات هوشمندانه با آگاهی و افکار باز است. دانشجو در انتخابات علاوه بر اینکه نسبت به رأی‌دادن خودش مسئول است در مقابل رأی‌دادن دیگران هم تا حدودی مسئول است. از آنجا که نامزدهای انتخاباتی به مقدار قابل توجهی از ظرفیت تشکل‌های دانشجویی استفاده می‌کنند و از جریانات دانشجویی تأثیر می‌پذیرند، واضح است که تشکل‌ها نسبت رأی دیگران هم مسئول‌اند».
وظیفه تشکل دانشجویی گفتمان‌سازی است
فائزه خوشخوی، نائب دبیر کمیته روابط بین‌الملل اتحادیه انجمن‌های علمی جغرافیا با نگاه به وضع کنونی تشکل‌های دانشجویی گفت: «فضای سرد و بی‌رغبت دانشگاه شاید بسیاری از دانشجویان را نسبت به انتخابات دلسرد کرده و حتی شاید از حضور در صحنه و عرصه‌های سیاسی ترسانده باشد. این خود عاملی است که باعث شده نقش تشکل‌ها در انتخابات کمرنگ بشود. البته دانشجو نباید پیاده‌نظام جریانات سیاسی باشد. اگر دانشجو وارد این مسیر شد، نهایتاً منفعت‌طلبی جای احساس تکلیف را خواهد گرفت و آرمان‌خواهی‌اش را از دست می‌دهد. جنبش دانشجویی باید مستقل باشد و عَلَم عدالت‌خواهی، آزادی‌خواهی و مطالبه‌گری را حراست کند و صدای گویای مردم باشد. دانشجو و تشکل دانشجویی باید از حنجره مردم مستضعف سخن بگوید. همانطور که رهبر معظم انقلاب در جایی گفتند "هنوز گردوغبار دنیا بر دل دانشجو ننشسته" و به همین دلیل شجاع است، حقیقت‌گو و حقیقت‌طلب است».
وی با بیان موانع فعالیت تشکل‌های دانشجویی ادامه داد: «بسیاری از فعالین دانشجویی هستند که به مطالبه‌گری مشغولند و در رسانه‌ها فعالیت دارند. اما وقتی پای عمل می‌آید پا پس می‌کشند و می‌گویند که تأثیری نداریم. درحالی‌که دانشجو بازوی متحرک این جامعه است. جنبش دانشجویی جریانی معطوف به غیرقدرت است و باید به گفتمان‌سازی و تعیین شاخص بپردازد. همان‌گونه که در اوایل انقلاب جنبش‌های دانشجویی صرفاً احساس تکلیف کردند و در این راه تلاش کردند. بعد از انقلاب هم شاهد چنین اتفاقاتی از سوی جنبش‌های دانشجویی بودیم مثلاً سال ۸۲ که برای دفاع از استقلال شعار "انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست" سر داده شد. تنها کافی نیست که سخنان امام (ره) و مقام معظم رهبری را تکرار کنیم، بر عهده تشکل‌ها است که برای مردم این سخنان را تحلیل کنند».
نظر شما :