مداخلات دولت در بازار ارز موجب گسترش رانت خواری می‌شود
به گزارش روابط عمومی سازمان دانشجویان ایران، مرحله مقدماتی یازدهمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران، دوشنبه ۸ خردادماه سال جاری، با شش گزاره توسط سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی در سالن همایش‌های بین‌المللی دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد.
در مناظره ششم که عصر روز دوشنبه برگزار شد، گروه موافق با نام رستا از استان زنجان، متشکل از علی توکلی و مائده شجاعی در برابر گروه مخالف با نام گروه جهاد علمی از استان اصفهان، متشکل از اسماعیل شیری و زهرا دهقانی شرکت داشت.
در این مناظره دکتر صدیقه ببران، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر مجید احسن، عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع) و سیدمحمدتقی رئیس‌السادات، عضو هیئت‌علمی دانشگاه خوارزمی از اعضای داوران هیئت‌علمی این دوره حضور داشتند و به داوری پرداختند.
داوری انتخاب سخنران برتر نیز برعهده دکتر لیلا سنگی بود. داوران دانشجویی این مسابقه نیز متشکل از آقایان بامداد لاجوردی، عضو تیم قهرمان دوره اول مسابقات ملی مناظرات، نادر مستقیمی، عضو تیم قهرمان چهارمین دوره مسابقات و محمدصابر نیکنام، عضو تیم قهرمان دوره هفتم مسابقات بودند.
در ابتدا گروه رستا در مقام موافق از دانشگاه زنجان چنین استدلال کرد: رانت اعطای امتیاز است و معنای آن به دست‌آوردن چیزی است که بدون تلاش و با ارتباطات ایجاد می‌شود. رانت محصول انحصار و دخالت دولت در اقتصاد است. قیمت‌گذاری‌ها توسط دولت انجام می‌شود. دولت به عنوان دست نامرئی وارد بازار می‌شود و آن را کنترل می‌کند و قدرتی شکل می‌گیرد که انحصار دولت است. دخالت دولت در بازار ارز، بازار را از حالت تعادل خارج می‌کند و موجب می‌شود افرادی که رانت ارتباطی دارند، به بازار دسترسی بهتری داشته باشند و بتوانند سودهای کلان داشته باشند که ویژه‌خواری نام دارد. ازاین‌رو دولت‌های اروپایی به این نتیجه رسیده‌اند که نقش‌آفرینی دولت در اقتصاد باید به حداقل برسد.
گروه جهاد علمی در مقام مخالف این گزاره چنین گفت: رانت با رانت‌خواری تفاوت دارد. رانت‌خواری می‌تواند کاملاً قانونی صورت بگیرد. دلیل اصلی مخالفت ما با گزاره مطرح شده، این است که گزاره یک قاعده کلی در سطح جهانی ارائه می‌دهد. کنترل نظارت سیاست‌گذاری و ورود مستقیم و غیرمستقیم نیز شامل دخالت می‌شود. در تمام دولت‌ها بانک مرکزی تا حدی بر بازار ارز نظارت دارند. وقتی دولت در شرایط بد تحریمی قرار دارد و بازار ارز رها شده است، آیا دولت باید بنشیند که شرایط بهتر شود؟ آیا مشکلات اقتصادی ما ناشی از دخالت دولت است یا نبود شفافیت و قوانین ساختاری محکم؟
در پاسخ گروه رستا در نخستین دفاع خود، چنین استدلال کرد: دوستان دخالت را به مفهومی مثبت معنا می‌کنند درحالی‌که در اقتصاد دخالت معنای منفی دارد و از طرفی گزاره را عام معنا می‌کنند درحالی‌که فقط از ایران مثال می‌آورند. شاید دخالت دولت به ذات موجب رانت نشود اما زمینه شکل‌گیری رانت را ایجاد می‌کند.
گروه جهاد علمی نیز در دفاع نخست خود گفت: برخی مداخلات دولتی را با انحصارگرایی یکسان می‌دانند و این اشتباه است، این مطلق‌گرایی از کجا ریشه می‌گیرد؟ باید عواملی که ایجاد رانت‌خواری می‌کنند را بشناسیم و ببینیم آیا بعد از برطرف شدن این عوامل نیز دخالت دولت موجب فساد می‌شود؟ پس از بررسی ما به این نتیجه می‌رسیم که وجود شرایط بسترها و افرادی که از جایگاه خود سوءاستفاده می‌کنند، موجب شکل‌گیری رانت می‌شود.
گروه رستا در دومین دفاع خود و در پاسخ به استدلال مطرح شده تصریح کرد: ما باید اصل را در نظر بگیریم نه استثنائات. ما چون از نظر نفتی تحریم هستیم، دولت به فروشنده فشار می‌آورد که نفت بفروشد اینجا رانت شکل می‌گیرد. سند بودجه الان در حال حاضر کسری دارد. دولت اگر ورود کرده و ارز تولید کند، تورم شدیدی ایجاد می‌شود. یک‌چهارم نقدینگی کشور ما دست تعداد محدودی از افراد است و دولت خود این رانت را تأیید می‌کند.
گروه جهاد علمی نیز در مقام پاسخ در دومین دفاع خود این استدلال را مطرح کرد: شما خود می‌گویید دخالت دولت موجب عدم ورود بخش خصوصی می‌شود که این مغالطه است. دولت برای منفعت ملی باید گاهی دخالت کند تا بتواند شرایط را کنترل کند. شما در این بخش، از کشورهای اقتصاد لیبرالی نام نبردید.
گروه رستا در جمع‌بندی خود تصریح کرد: ایران هم‌اکنون و ایران زمان صفوی دو تجربه مختلف از ارز دولتی و ملی داشته است. شما از ایران به‌طورکلی صحبت می‌کنید. درحالی‌که ایران شرایطی استثنایی دارد. فساد مالی، حذف نیروی جوان، تبعیض ناروا و تضعیف ملی از آثار رانت است.
گروه جهاد علمی نیز در جمع‌بندی خود این نتایج را مطرح کرد: باید دید اگر دولت از اختیاراتی که دارد به شکلی صحیح استفاده نکند، موجب رانت می‌شود یا اگر در اقتصاد دخالت کند؟ وظیفه دولت حفظ ارزش ارز و بهبود شرایط مالی و اقتصادی است. پس با دخالت دولت این هدف محقق می‌شود و به‌درستی اجرا می‌شود، حال اگر بستر اقتصادی و بانکی مناسب نباشد، دولت به هدف خود نمی‌رسد اما این امر دلیل بر آن نیست که ذاتاً دخالت دولت موجب رانت می‌شود. قوانین مالی و بانکی باید اصلاح شود و شفافیت ایجاد شود. ازاین‌رو دولت با سیاست‌های کارآمد می‌تواند موجب کاهش رانت‌خواری شود.
در پایان گروه جهاد علمی با کسب ۱۱۱,۵ امتیاز برنده شد؛ در برابر تیم رستا نیز در رقابتی نزدیک موفق به کسب ۱۱۰.۵ امتیاز شد.
* گفتنی است سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی در پاسخ به مطالبه مقام معظم رهبری(مدظلهالعالی) مبنی بر «نیاز جامعه به ترویج کرسیهای آزاداندیشی و برگزاری مناظره‌های قانونمند توأم با امکان داوری» از سال 1390 اقدام به طراحی و اجرای «مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران» نموده که تاکنون ده دوره از این مسابقات، با مشارکت بیش از 12 هزار نفر از دانشجویان و اساتید برگزار شده است و یازدهمین دوره درحال برگزاریست. علاوه بر این مسابقات، برگزاری یک دوره مناظره به زبان انگلیسی، چهار عنوان مسابقات مناظره تخصصی، مناظره اساتید و نخبگان دانشگاهی با عنوان بیان و برگزاری گفتگوهای دانشجویی با محوریت مسائل روز و تولید محتوای آموزشی در قالب نشریه، کتاب، فیلم و کارگاه‌های تخصصی را در نیز در کارنامه خود دارد.
نظر شما :