قسمت اول بازی باستانی تافل (Tafl)

مترجم: محمد علیزاده

مقالات مرتبط

معرفی بازی نه مرد موریس

بازی مانکالا

بازی باستانی Mehen

قسمت اول بازی باستانی لودوس (Ludus latrunculorum)

قسمت دوم بازی باستانی لودوس (Ludus latrunculorum)

بازی باستانی تافل ( Tafl )

باز ی تافل یک بازی فکری باستانی مربوط به وایکینگ‌ها است و همچنین یکی از قدیمی ترین بازی‌های رومیزی است که تاکنونکشف شده است.

بردگیم تافل پاسخ مردم اسکاندیناوی به بازی شطرنج است، در حالی که صفحه آن بزرگ‌تر است و وجود تعداد زیادی فرصت در هر نوبت منجر به امکان انتخاب تعداد زیادی حرکت در آن نوبت می‌شود. این موضوع، بازی را به یک تمرین واقعی از مهارت و استراتژی تبدیل می‌کند.

در بسیاری از منابع سرگذشت‌نامه وایکینگ‌ها، در ارتباط با تافل و بسیاری از بازی‌های رومیزی صحبت شده اما در بعضی از موارد قوانین بازی‌ها کاملاً مشخص نیستند.

آن‌چه که از تاریخ مشخص است، بازی تافل یک بازی فکری دو نفره است که در بین وایکینگ‌ها، نورس‌ها (مردم اسکاندیناوی قبل از دوران مسیحیت)، سلتیک ها و دیگر مردمان اروپای شمالی بسیار محبوب بوده و همچنین می‌دانیم که این بازی شامل نکات زیر بوده است:

یک صفحه شطرنجی ۱۹ در ۱۹

۲۴ قطعه پیاده به رنگ سفید

۱ قطعه پادشاه به رنگ سفید

۴۸ قطعه سیاه.

تافل یک بازی رومیزی انتزاعی استراتژیک است. یک بازی جنگی بر اساس حمله و دفاع که مانند بازی شطرنج قطعات سفید و سیاه در بازی وجود دارد. سفیدها با پادشاه همراه می‌شوند در حالی که مهره‌های سیاه در مقابل آن‌ها قرار دارند درحالی که پادشاهی ندارند. هدف سفیدها آزادکردن پادشاه‌شان از تهدید سیاهان است که باید کاری کنند تا پادشاه را به سمت خانه‌های گوشه هدایت کنند، در حالی که برای مهره‌های سیاه هدف این است که پادشاه دشمن را اسیر کند. به استثنای شاه، قطعات دیگر معادل یک قلعه در شطرنج هستند و می‌توانند چند خانه حرکت کنند تا جایی که با یک مهره دیگر رو به رو شوند و حرکت مورب ممنوع است (دقیقاً مانند رخ در شطرنج). از نظر موقعیت‌های قرار گیری مهره‌ها، پادشاه در خانه میانی قرار می‌گیرد و به وسیله پیاده‌هایش احاطه شده است، در عوض سیاهان در اولین ردیف صفحه دورتادور قرار می‌گیرند. برای حذف مهره‌های حریف، پیاده باید بین دو قطعه قرار گیرد (عمل ساندویچ)، در حالی که پادشاه باید در میان چهار قطعه محصور شود.

اولین شواهد از وجود بازی رومیزی در میان وایکینگ‌ها مربوط به کشف مقبره رومی در ۴۰۰ سال بعد از میلاد مسیح در جزیره ویموز، یکی از جزایر دانمارک، است. در داخل مقبره، محققان بخشی از تخته تافل را کشف کردند. در یک نسخه انگلیسی از قرن دهم (صحیح تر به زمان سلطنت پادشاه آتلستان از وسکس، ۹۲۵-۹۴۰) یک جدول با چیدمان اولیه همه قطعات و برخی از قوانین مختصر برای بازی نشان داده شده است.

نام کامل این بازی رومیزی Hnefatafl است که احتمالاً به معنی «پادشاه صفحه» است اصطلاح تافل از زبان لاتین به معنای جدول گرفته شده است.

رواج بازی‌های رومیزی در فرهنگ باستانی نورس‌ها عمدتاً با مهاجرت مردمان وایکینگ همراه است و فرهنگ بازی این افراد توسط یک نوشته مکتوب با نام Rögnvaldr Kali ، مورخ بین ۱۱۳۵ و ۱۱۵۸ نشان داده شده است. که در آن متنی ظاهر می‌شود که اشاره به بازی رومیزی تافل نیز دارد.

این متن از زبان بومیان نورس به زبان انگلیسی ترجمه شده که ما در این‌جا آورده‌ایم:

I can play at Tafl,

Nine skills I know,

Rarely forget I the runes,

I know of books and smithing,

I know how to slide on skis,

Shoot and row, well enough;

Each of two arts I know,

Harp-playing and speaking poetry

بازی رومیزی تافل کاملاً منطبق با ذهنیت وایکینگ‌ها است و عمیقاً روح وایکینگ را آشکار می‌کند. موقعیت شروع در صفحه نشان دهنده تکنیک مورد حمایت این ملوانان شمال اروپا است؛ یک حمله ناگهانی برای غلبه بر دشمنان.

هنگامی که بازیکن با پادشاه مورد حمله قرار می گیرد، شکست دادن مهاجمین که قطعات او را احاطه کرده‌اند برای او بسیار دشوار است. هدف بازی برای مدافعان فقط نجات پادشاه است، نمادی از کل سهم وایکینگ‌ها. اسیر شدن پادشاه نشان گر نابودی کل مردم است. در عوض نجات وی به معنای امید است.

به نظر برخی نویسندگان، بازی تافل مربوط به بازی های رومیزی قدیمی‌تری است. بازی یونانی Penthe Grammai نقل از سوفوکلس، قرن پنجم قبل از میلاد، یا بازی شهر ( Game of city ) (به نقل از کراتینوس) و بازی روم باستان Latrunculi . سایر نویسندگان همچنین ارتباطی بین بازی رومیزی تافل و بازی مصری Seega پیدا کردند. در مقالات بعدی در ارتباط با انواع معروفی از بازی تافل و قوانین آن صحبت خواهیم کرد و ارتباط آن با دیگر بازی‌ها را نشان خواهیم داد.

ادامه دارد…

منابع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Tafl_games

https://clevergames.wordpress.com/2009/11/05/board-games-history-the-viking-game-of-tafl/