پایه‌های تفکر مسابقات مناظره در قانون اساسی کشور نهادینه شده است

زهرا بهروزآذر مدیرکل اُمور بانوان شهرداری تهران در گفتگو با روابط عمومی سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی با اشاره به مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران اظهار کرد: این مسابقات را از دو محور می‌توانیم ببینیم. یکی اینکه آیا این کار، کار خوبی است یا نه؛ و دوم اینکه آیا این کار خوب درست انجام می‌شود یا خیر. در بحث اوّل می‌توان پاسخ چرایی را داد که به دلایل مختلف، ضرورت‌هایی وجود داشته که برای پاسخ به این ضرورت‌ها، این کار خوب شروع شد که بخشی از آن بحث کرسی‌های آزاداندیشی است و دیگری تقویت مهارت‌های گفتگو در بین افراد است. ما الآن مواجه هستیم با جامعه‌ای که به‌واسطه نداشتن مهارت‌های مؤثر گفتگو و شنیداری و متقاعدسازی و مهارت‌هایی از این جنس نمی‌تواند تعامل درستی وجود داشته باشد و درنتیجه هم تفاهم درستی نمی‌توانند داشته باشند. در شکل‌های مختلف، چه در سطح خانواده، چه در سطح شهر و شهروندی، خیلی زود با یکدیگر درگیر می‌شوند و آستانه‌های تحمل به‌شدت پایین آمده است و همین باعث بروز خشونت در سطوح مختلف شده است.

وی در ادامه گفت: شاید در وهله اول به نظر بیاید که بخشی از این مناظره، بحث توسعه اندیشه و همان کرسی‌های آزاداندیشی است، ولی یکی از محصولات جامع آن، تقویت مهارت‌های گفتگو در افراد است که به‌صورت غیرمستقیم در فرایندی است که یادگیری در حین عمل است و افراد در عمل این فرآیند را یاد می‌گیرند و تجربه می‌کنند و به‌مرور در افراد نهادینه می‌شود که این خیلی خوب است؛ یعنی شاید نمی‌شد خیلی راحت این کار را انجام داد، ولی این کار خوب، خیلی دقیق انجام و روی این موضوع کار شده است.

بهروزآذر با اشاره به مدلی که برای اجرای مسابقات مناظره طراحی شده بیان کرد: این مسابقات که اصول اخلاقی هم در آن دیده شده، به شکلی اجازه می‌دهد افراد بتوانند خودشان را سانسور نکنند و به آنان حق انتخاب داده شده و اجازه داده می‌شود در یک سمتی نسبت به گزاره مخالف یا موافق قرار بگیرند. اینها بالأخره پایه‌های تفکری است که در قانون اساسی کشور نهادینه شده است و این کار خیلی خوب اجرا می‌شود.

مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران خاطرنشان کرد: مجموعه‌ای از مهارت‌ها از ۱۸ سالگی به بعد قابلیت رشد و نمو پیدا می‌کند که یکی از آنها همین کارهای گروهی است که پایه کار گروهی نیز مفاهمه و گفتگوی مؤثر است که همین مناظره‌هاست. اگر پایه‌های این مناظرات تشکیل گروه‌های چهار نفره است و در واقع تقسیم کار دارد انجام می‌شود، ۲ نفر تیم پژوهشگر می‌شوند و ۲ نفر نیز تیم سخنران می‌شوند و این‌ها هم موظفند همدیگر را پشتیبانی کنند. یعنی عناصر مختلف یک کار تیمی بین افراد شکل می‌گیرد و به نظر من، خیلی خوب طراحی شده است. شاید در یک کار تیمی معمولی افراد به‌دنبال دستاوردهای ملموس مادی باشند، اما در این مناظره این دستاورد بسیار معنوی و ذهنی است ولی نوع این مسابقات باعث شده این دستاورد عینی شود.

وی افزود: این به نظر من، اصل اتفاق جامعه‌پذیری و افزایش مهارت‌های کار تیمی است که باید در دانشگاه اتفاق بیفتد اما به نظر من، نباید منوط به این مسابقات شود؛ مثلاً مناظره‌های تخصصی و جانبی هم بین ریاضی‌دانان، فیزیک‌دانان و… صورت بگیرد. شاید بشود شکل این کار را گسترش داد و اگر بشود در قالب‌های مختلف در طول سال انجام شود، این کار به‌خوبی جریان پیدا می‌کند و دانشجو را برای ورود به دانشگاه، صنعت و جامعه آماده می‌کند و درواقع، هم حال خودش را خوب می‌کند در سطح دانشگاه و خودش را به نسل سوم و چهارم نزدیک می‌کند و هم برای ادامه مسیر آماده می‌شود.

بهروزآذر با اشاره به تأثیر مسابقات ملی مناظره در کشور اظهار کرد: بخشی از این مناظره‌کنندگان می‌روند در خانواده و شروع می‌کنند به تربیت نسل دیگر و همچنین راهبری و راهنمایی می‌کنند و بخشی دیگر وارد محیط کار می‌شوند. این تأثیر منوط است به اینکه حجم این کار بسیار زیاد باشد، یعنی ۸۰ میلیون نفر. حداقل افراد باید مسابقات استانی را در تلویزیون استانی دیده باشند و مردم به شکل‌هایی با اینها مشارکت کرده باشند؛ مثلاً رأی داده باشند. اگر این مسابقات تا این سطح بالا بیاید، مردم از آنان یاد می‌گیرند، اما اینکه صرفاً در داخل خود دانشگاه انجام می‌شود، شاید اثر ملی خیلی زیادی نخواهد داشت، مگر اینکه شهروندان را درگیر کند یعنی ذهن را درگیر کند؛ مثل رأی‌دهی، چراکه مردم آن را دوست دارند و مناظره به‌نوعی سرگرمی نیز محسوب می‌شود و مردم علاقه‌مند هستند که با مناظره‌کنندگان همنوایی کنند و وقتی در یک رسانه شیوه مناظره مطرح شود، مدل‌سازی می‌شود و تحمل در بین افراد بالا می‌رود.

وی در ادامه گفت: ما به واسطه نظام ارزشی خود، گفتگو و تعاملات را به‌خصوص در بستر خانواده، در پیشنیه‌مان بسیار داریم. در قدیم، خانواده‌ها دور هم جمع می‌شدند و شعرخوانی یا صحبت می‌کردند و حتی در معماری شهری هم دیده می‌شود، مثل بازار که مکان‌هایی برای صحبت افراد در آنها در نظر گرفته شده بود، اما در این سال‌های اخیر به‌واسطه توسعه تکنولوژی جدید و به‌طور خاص، دسترس‌پذیری شبکه‌های اجتماعی، شکل گفتگوها متفاوت شده و از گفتگوهای رودررو و مستقیم خارج شده و به‌سمت غیرمستقیم نوشتاری در شبکه پیام‌رسان‌ها مبدل گشته است. در آن گروه‌ها هم حتی افراد در حد بازنشر یک پیام فعال هستند. درنتیجه این مهارت درحال‌تضعیف است. مهم است که ما یک راه جایگزین پیدا کنیم که این خلأ را پر کند. یکی از آنها می‌تواند مناظره باشد. اگر بتوانیم مناظره را در بین اقشار مختلف مردم بیاوریم، می‌تواند مؤثر باشد. مورد بعدی که می‌تواند مؤثر باشد، همین بازی‌های تعاملی یا بردگیم‌ها است که حالا بازی استراتژیک می‌تواند باشد. این امر باعث می‌شود افراد ناخودآگاه درگیر گفتگوهای ابتدایی شوند، اما همین باعث تقویت مهارت شنیداری و گفتاری می‌شود.

مدیرکل امور بانوان شهرداری تهران با اشاره به نحوه ورود و مساعدت نهادهای فرهنگی و اجتماعی به مسئله گفتگو و مناظره و ارتقاء آن بیان کرد: فکر نمی‌کنم هیچ نهادی را بتوانیم پیدا کنیم که بگوید دلم نمی‌خواهد این کار را بکنم. ولی مسئله این است که به چه شکلی ورود کنیم و چقدر باور داشته باشیم که این مناظره‌ای که شکل می‌گیرد، تبعات ندارد یا موضوعات به‌صورت سیاه و سفید نیست، پس به نظرم جایی نیست که دوست نداشته باشد این امر اتفاق نیفتد اما چگونگی ورود به مسئله حائز اهمیت است.

وی با اشاره به برنامه‌های اداره کل امور بانوان شهرداری تهران در حوزه گفتگو اظهار کرد: ما کاری را شروع کردیم با نام «طرح ملی گفتگوی خانواده» که متولی آن معاونت زنان ریاست جمهوری است. کارگاه‌هایی با کمک انجمن جامعه‌شناسی برگزار کردیم و افرادی در این کارگاه‌ها هستند که تسهیل‌گری می‌کنند و به افراد آموزش می‌دهند. ما ۲۲ منطقه داریم که در هر منطقه حداکثر ۱۰۰ نفر را می‌توانیم وارد این کارگاه کنیم. بنیان گفتگو خانواده است و ما هرچقدر به کودک مهارت گفتگو را بیاموزیم تا وقتی والدین مهارت‌ها را بلد نباشند کودک دچار سرخوردگی می‌شود. ما کارهای اولیه را آغاز کرده‌ایم اما به نسبت جمعیت ۸ میلیونی تهران خیلی کم است.

بهروزآذر در پایان گفت: فرصت مناظره‌ها علاوه بر این موضوعاتی که بحث مهارتی و آموزش دارد، اهمیت خیلی زیادی دارد که باعث می‌شود مسائل جدیدی که تا به حال کسی به آن توجه نکرده است یا مورد مناقشه‌ای که قابلیت حل شدن دارد، شناسایی شود و راه‌حل‌هایی نیز ارائه می‌شود. در حوزه زنان، از این منظر دوست داریم این کار خوب پیش برود و دوست داریم از این مسابقات حمایت کنیم، چراکه موضوعاتی در زمینه خانواده وجود دارد که قابلیت گزاره‌شدن را دارد تا در مورد آن گفتگو شود و هم ابعادش بازتر و مشخص‌تر شود و ما لایه‌های مختلفش را ببینیم و هم اینکه به راه‌حل‌های جدید برسیم. ما خیلی وقت‌ها اوّلین راه‌حلی را که به ذهن برسد انتخاب می‌کنیم که دچار خطای تصمیم‌گیری می‌شویم و فرصت مناظره‌ها به ما کمک می‌کند بتوانیم گزینه‌های مختلف را به‌عنوان راه‌حل شناسایی و انتخاب کنیم.

مرحله کشوری هشتمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان ایران - نشان خواجه نصیرالدین طوسی، با شعار «مناظره، فرصتی برای یادگیری» از روز شنبه لغایت دوشنبه ۳۰ آذر الی ۲ دی ماه سال ۱۳۹۸ با شرکت ۱۲ تیم از استان‌های آذربایجان غربی، تهران، خراسان رضوی، خراسان شمالی، کردستان، کرمانشاه، مرکزی، هرمزگان و یزد در باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار می‌شود.