معرفی بازی شطرنج ۹۶۰

گردآوری: علی علیزاده

مطالب مرتبط

معرفی بازی باستانی Patolli (پاتولی)

معرفی بازی باستانی لیوبو (Liubo) (قسمت اول)

معرفی بازی باستانی لیوبو (Liubo) (قسمت پایانی)

معرفی بازی قدیمی و تاریخی Goose (غاز)

نگاهی دقیق‌تر به بازی شطرنج

معرفی بازی شطرنج ۹۶۰
در هفته گذشته، به بررسی تاریخچه و نگاهی دقیق‌تر به بازی شطرنج پرداختیم. اگر یادتان باشد، گفتیم که یکی از انواع متنوع و مختلفی که برای بازی شطرنج وجود دارد، «شطرنج ۹۶۰» می‌باشد که یکی از جذاب‌ترین سبک‌های بازی شطرنج می‌باشد. در مقاله امروز، به بررسی دقیق‌تر این سبک از بازی شطرنج می‌پردازیم.
«شطرنج ۹۶۰» یا «شطرنج بابی فیشر»، نوعی از شطرنج است که «بابی فیشر» قهرمان سابق شطرنج جهان، آن را ابداع کرده و در سال ۱۹۹۶ آن را به دنیای شطرنج معرفی کرد. تنها تفاوت این شطرنج با شطرنج کلاسیک در نحوه قرارگیری مهره‌ها است. صفحه بازی، تعداد مهره‌ها، نحوه بازی و محل قرار گرفتن پیاده‌ها در شطرنج ۹۶۰ کاملاً مشابه شطرنج کلاسیک است اما محل قرار گرفتن هشت سوار در ردیف اول و آخر به‌طور تصادفی معین می‌شود. دو محدودیت در محل قرار دادن سوارها وجود دارد که یکی گذاشتن فیل‌ها در دو خانه ناهمرنگ و دیگری قرار دادن شاه در بین دو رخ برای ممکن شده حرکت قلعه است. از آن‌جا که ۹۶۰ وضعیت مختلف برای قرار گرفتن سوارها ممکن است، این بازی به شطرنج ۹۶۰ معروف شده است.

تفاوت اصلی این شطرنج با شطرنج کلاسیک در این است که مطالعه گشایش‌ها و به حافظه سپردن حرکات و موقعیت مهره‌ها که یکی از مهم‌ترین بخش‌های شطرنج روز دنیا است، بی‌معنی می‌شود و از حرکت اول تا حرکت آخر بازیکنان باید به استراتژی خود متکی باشند و نه الگوهای فکری شناخته شده. بابی فیشر در کنفرانس خبری سال ۱۹۹۶ خود در بوینوس آیرس هنگام معرفی این شطرنج جدید، دلیل خود را از ابداع آن این اعلام کرد که در این بازی خلاقیت و مهارت از حافظه و آنالیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. وی مدعی شد در حال حاضر بسیاری از مسابقات حتی رقابت قهرمانی جهان میان «کاسپاروف» و «کارپف» از پیش تعیین می‌شوند در حالی که در این نوع از شطرنج تعیین بازی از قبل غیرممکن است. وی همچنین گفت بسیاری از شطرنج بازان برتر دنیا مانند «آناند» و «کرامنیک» به دلیل اینکه ساعت‌ها پشت کامپیوتر می‌نشینند، نمره عینک بالایی دارند و بازی شطرنج، امروزه به یک کار دشوار تبدیل شده است در حالی‌که او این شطرنج را انتخاب کرده تا کار نکند.

نمایی از تفاوت شطرنج کلاسیک و شطرنج ۹۶۰

چرا شطرنج استاندارد رفته رفته به سمت خاموشی می‌رود؟
با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن رایانه و بعد از آن اَبَر رایانه‌ها، دور از ذهن نبود که این تکنولوژی دلش بخواهد دستی هم بر مهره‌های شطرنج ببرد. بازی‌های سال ۲۰۱۹ قهرمانی جهان به خوبی افول شطرنج استاندارد را به ما نشان می‌دهند؛ ۱۲ تساوی از ۱۲ بازی در زمان کلاسیک بین «کاروآنا» و «مگنوس کارلسن»، بابی فیشر این واقعیت را در اواخر قرن ۲۰ به خوبی احساس کرده بود که شطرنج از یک بازی مهارتی کم‌کم و تدریجاً تبدیل به یک بازی حفظی می‌شود و مقصر کسی نیست جز پیش رفت تکنولوژی. با پیشرفت تکنولوژی، انجین‌ها و سپس اَبَر انجین‌ها پدید آمدند و پس از انجین‌ها، صدای انقلاب جدیدی در عصر تکنولوژی به پا شد به نام «هوش مصنوعی آلفا زیرو» و وجود این سیستم‌ها موجب شد تا بازیکن از اولین حرکت تا آخرین حرکت خود را تقریباً بلد باشد و همیشه بهترین انتخاب هم در چنگالش باشد و حریف او نیز چون از همان انجین استفاده می‌کند، بی‌شک دقیقاً همه آن حرکات را بلد است و انجام می‌دهد. پس در هنگام مسابقه دو انسان با هم رقابت نمی‌دهند بلکه یک کامپیوتر است که با خودش بازی می‌کند و بی‌شک نتیجه این بازی هم چیزی جز تساوی نخواهد بود.از سال ۱۹۹۶ از فیشر و طرفدارانش تقاضا و از سران «فیده (Fide): فدراسیون بین‌المللی شطرنج» و طرفداران شطرنج استاندارد ردِ این تقاضا ادامه داشت تا اینکه در سال ۲۰۰۸ این نحوه از بازی شطرنج نیز به شطرنج تحت نظر فیده درآمد و سالانه چندین مسابقه رسمی برای آن برگزار می‌شود.برای چینش صحیح باید سه نکته حتماً رعایت شود:
• فیل‌های هر فرد باید در رنگ‌های مختلف قرار بگیرد.
• شاه در بین دو رخ قرار بگیرد.
• ساختار مهره‌های سفید و سیاه دقیقاً باید مانند هم باشد.
• بنابراین برای اینکه این سه نکته رعایت شود، اول فیل‌ها را در رنگ‌های مختلف قرار می‌دهدند، سپس برای وزیر جایگاهش را مشخص می‌کنند و بعد جایگاه اسب‌ها و سپس ۳ خانه خالی می‌ماند که شاه را در خانه وسطی و رخ‌ها را در دو خانه باقی‌مانده قرار می‌دهند.

علت نام‌گذاری این سبک به نام ۹۶۰
با رعایت نکات بالا تعداد حالت‌های حاصل برابر می‌شود با ۴×۴×۶×۵×۴×۱ که یکی از ۴ها، شانس قرارگیری فیل در یکی از چهار خانه سیاه رنگ و ۴ دیگر شانس قرارگیری فیل دیگر در ۴ خانه سفید رنگ می‌باشد. ۶، تعداد شانس وزیر در قرارگیری در ۶ خانه باقی‌مانده و ۵، تعداد شانس اسب اول و ۴ تعداد شانس قرارگیری اسب دوم و ۱ هم تعداد شانس قرارگیری رخ و شاه است که یک شانس برایشان مانده که جواب این ضرب‌ها می‌شود ۱۹۲۰، امّا چون اسب‌ها مهره‌ای مشابه و برابر هستند، پس باید تقسیم بر دو انجام داد که نهایتاً جواب می‌شود ۹۶۰ و تعداد حرکات شطرنج فیشر بدست می‌آید.

چرا شطرنج ۹۶۰ جایگاه شطرنج استاندارد را نمی‌گیرد؟
نظرات و انتقادات گوناگونی در مورد جابه جایی شطرنج ۹۶۰ با شطرنج استاندارد وجود دارد. عده‌ای معتقدند با آمدن شطرنج ۹۶۰، اصالت شطرنج از بین می‌رود و عده‌ای می‌گویند «شطنج استاندارد کشنده» مفهوم واقعی شطرنج است. عده‌ای موافق و عده‌ای مخالف‌اند و در یک کلام کوتاه اکنون تعداد مخالفین از تعداد موافقین بسیار بیشتر است و برای همین هنوز شطرنج استاندارد به زندگی و بقای خویش ادامه می‌دهد.به هرحال با تساوی‌های فراوان در بازی‌های قهرمانی جهان و روی کار آمدن هوش مصنوعی و پیشرفت چشمگیر به احتمال زیاد شطرنج استاندارد نفس‌های آخر خود را می‌کشد و کم‌کم تعداد موافین از تعداد مخالفین بیشتر خواهد شد و شاید یک و نهایتاً دو نسل دیگر، این شطرنج یعنی «شطرنج ۹۶۰» کاملاً جای آن را خواهند گرفت.

برای اطلاع از اخبار مربوط به بازی‌ها و مطلع شدن از مقالات تازه می‌توانید به اینستاگرام ما به آیدی bazikhallagh مراجعه کنید.

منابع

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%B7%D8%B1%D9%86%D8%AC%DB%B9%DB%B6%DB%B0
http://vchess.ir/%D8%B4%D8%B7%D8%B1%D9%86%D8%AC-960