بازی‌ها فقط یک سرگرمی نیستند، بلکه دین و فرهنگ اقوام هستند.
مترجم: رعنا نبئی
ویراستار: علی علیزاده
مطالب مرتبط
معرفی بازی قدیمی و تاریخی Goose (غاز)
بررسی ۹ بازی و اسباب‌بازی سرگرم‌کننده در مصر باستان
بازی‌ها فقط یک سرگرمی نیستند، بلکه دین و فرهنگ اقوام هستند.
بازی‌ها در مصر باستان
اگرچه مومیایی‌ها و اهرام باعث می‌شوند که مصری‌ها عجیب و غریب به نظر برسند اما هرچه بیشتر در مورد آنها فکر کنید و یاد بگیرید، بیشتر می‌بینید که آنها صرفاً مردم عادی و ساخته همین مردم بودند و شباهت‌های زیادی به ما دارند. انگیزه‌های بنیادی و ذاتی خاصی برای بشر وجود دارد و بازی و بازی کردن یکی از آن‌هاست. اگرچه بازی‌ها اغلب در بورس تحصیلی بسیار نفی کننده دیده شده‌اند، اما اهمیت آنها برای جامعه و فرهنگ غیرقابل انکار است. البته امروزه از بازی‌ها به عنوان یک ابزار آموزشی به‌شدت موثر در نظام آموزشی استفاده می‌شود. در حقیقت، بشریت مدت‌ها قبل از سایر اختراعات، بازی‌هایی مانند سفالگری، نوشتن یا بازی با چرخ را خلق کرد!
بازی‌های رومیزی از قدیمی‌ترین ساخته‌های بشر هستند که قدمت آنها به ۸۰۰۰ سال پیش باز میگردد. اولین شواهد مربوط به بازی‌های رومیزی در جهان از دوران نوسنگی در خاور نزدیک است که قدمت آن به حدود ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. باستان‌شناسان در ایران و سوریه ۱۲ صفحه بازی را که از سنگ آهک یا گچ ساخته شده و دارای سوراخ هستند، کشف کرده‌اند. «ایروینگ فینکل (Irvin Finkel)» فیلسوف انگیلسی شرایط و انگیزه‌های مربوط به پیدایش بازی‌های رومیزی را اینگونه توصیف می‌کند: از این اکتشافات، آشکار است که ظهور آنها بر روی عرصههای اجتماعی با روند توسعه و سکون آنها همراه است. در این شرایط است که اوقات فراغت که شرط اصلی اختراع بازی‌های رومیزی است، سروکله‌اش پیدا می‌شود. بازی‌ها، مانند زندگی، مهارت و شانس را با هم ترکیب می‌کنند و برخی از حرفه‌های اولیه انسانی را هم در بر می‌گیرند: بقا، رقابت، نبرد، شکار، نژاد، سازمان اجتماعی و شمارش. انواع مختلفی از بازی‌های رومیزی در مصر باستان ساخته و سپس در بین شاهان و مردم پرطرفدار شده است.
بازی «سگ‌ها و شغال‌ها (Hounds and Jackals)»
بازی «سگ‌ها و شغال‌ها (Hounds and Jackals)» (برای آشنایی بیشتر با این بازی به اینجا بروید)
بازی «سگ‌ها و شغال‌ها» یک بازی دو نفره با یک صفحه سپری‌شکل است که به دو قسمت تقسیم شده و هر بازیکن در یک قسمت بازی می‌کند. هر یک از بازیکنان دارای ۲۹ سوراخ، یک ردیف بیرونی ۱۹ تایی و یک ردیف داخلی ۱۰ تایی بودند و یک سوراخ مشترک در وسط صفحه قرار داشت که سوراخ اصلی و نهایی صفحه بازی بود. مهره‌های بازی شامل ۵ سر سگ و ۵ سر شغال، که قطعات نوک تیزی بودند که می‌توانستند در سوراخ‌ها قرار بگیرند. برای جذابتر شدن بازی، خطوطی که سوراخ‌های اتصال ۶ و ۲۰ و سوراخ‌های ۸ و ۱۰ را ترسیم می‌کنند به عنوان میانبر یا عقب‌نشینی، بسته به اینکه در کدام قسمت قرار گرفته‌اید، عمل می‌کنند و علامت هیروگلیف (حروف تصویری) که در سوراخ‌های ۱۵ و ۲۵ مشخص شده است، ممکن است نشان‌دهنده یک چرخش اضافی باشد. این بازی احتمالاً در حدود ۲۱۰۰ پیش از میلاد و در سراسر خاور نزدیک ساخته و گسترش یافته است.
بازی «مهن (Mehen)»
بازی «مهن (Mehen)» (برای آشنایی بیشتر با این بازی به اینجا بروید)
«Mehen» یا «بازی مار» یکی از اولین بازی‌های ساخته شده در مصر باستان است. «Mehen» را روی صفحه‌ای مدور به شکل یک مار پیچ بازی می‌کردند که سر آن در مرکز و بدن آن به قطعات مربعی شکل تقسیم شده بود. این بازی چندنفره است که آن را با ۶ قطعه بازی شیرشکل و ۶ سنگ مرمر انجام می‌دهند. متاسفانه قوانین این بازی همچنان به طور دقیق مشخص نیست. بررسی صحنه‌های قبر مانندی که در بازی وجود دارد، نشان می‌دهد که این بازی، یک بازی استراتژیک است و هدف از بازی، گرفتن چیزی، مانند مهره‌های رقیب بوده است.
بازی «سنت (Senet)»
بازی «سنت (Senet)» (برای آشنایی بیشتر با این بازی به اینجا بروید)
«Senet» از محبوب‌ترین بازی‌های رومیزی در مصر بوده است. این بازی برای بیش از ۳۰۰۰ سال (از سلسله اول حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد تا قرن ۱ میلادی) انجام می‌شد. «Senet» همچنین شباهت‌هایی با بازی تخته دارد. با وجود اینکه هیچ قانون ثبت شده‌ای برای بازی وجود ندارد، بررسی ۱۲۰ نمونه از بازی‌های باستانی و تاریخی مشابه، بسیاری از نمایش‌های این بازی و متون مختلفی که این بازی در آنها توصیف می‌شود، امکان بازسازی بازی را فراهم کرده است. این بازی دو نفره و به صورت مسابقه‌ایی بوده و هر بازیکن ۵ مهره خود را روی صفحه‌ای با ۳۰ مربع که به سه ردیف موازی ۱۰ تایی تقسیم شده بودند، جابجا می‌کرد. برنده نخستین بازیکنی بود که همۀ مهره‌های خود را از روی صفحه به بیرون منتقل کند. بازیکنان می‌توانند راه مهره‌های حریف را مسدود کرده و یا آنها را از زمین بازی بیرون کنند تا حریف مجبور شود دوباره از آنها استفاده کند. برای تعیین تعداد حرکت‌ها از ابزاری مثل تاس استفاده می‌شود. این بازی هم در میان ثروتمندان و هم در میان فقرا پرطرفدار بود. آنها، نقش صفحه بازی را روی تخته‌های نقاشی دیواری را روی زمین یا روی تخته سنگ‌های سفالی می‌کشیدند. روی تابلوهای نقاشی دیواری، از سنگریزه یا تراشه‌های سفال‌های شکسته به عنوان قطعات بازی استفاده می‌شد. قطعات بازی در ابتدا به شکل مخروطی با رنگ‌های متفاوت بودند اما با گذشت زملن، این قطعات و مهره‌ها به شکل‌های مختلفی مانند سر حیوانات تبدیل شد. صفحه‌های زیباتری از بازی که متعلق به ثروتمندان بوده نیز در مصر کشف شده است. «Senet» یک بازی شانسی نیست زیرا تعداد حرکات پرتاب‌شده ممکن را می‌توان در صورت صلاح‌دید بازیکن در بین مهره‌ها تقسیم کرد. به عنوان مثال، اگر یک بازیکن با پرتاب تاس، ۴ برایش رو شود، می‌تواند یکی از مهره‌های خود را به ۳ گام و مهره دیگر را فقط یک گام جلو ببرد. طبیعتاً هرحرکت و استراتژی‌ای که بازیکنان در پیش بگیرند، مزایب و معایب خود را در پی خواهد داشت. «Senet» یک سرگرمی فوق‌العاده و محبوب در بین مردم بوده است.
سیر تحول باورهای زندگی پس از زندگی و مصر
در ابتدا «Senet» یک بازی انتزاعی بود، اما فرهنگ مصر و باورها و ترس‌های آن بر بازی تاثیر گذاشت تا اینکه برای این بازی یک روایت ساخته شد، داستانی که به آن معنا داد. امروزه داستان و مکانیزم‌های اکثر بازی‌های جدید از بازی اولیه خود با زمینه‌ها و ایده‌هایی که برای ما، فرهنگ و تاریخ ما، آرزوها و ترس‌هایمان مفید هستند، گرفته می‌شوند. این بازی‌ها همچنین با استدلال‌های «ریچارد پارکینونئو (Richard Parkinson)»، می‌توانند مکان امنی را برای مقابله با ترس و نگرانی‌ها ایجاد کنند. به عنوان مثال، این موضوع در مورد جنگ جاری در افغانستان صدق می‌کند، و یا بازی‌هایی که خطرات زیست‌محیطی پیش رو را گوشزد می‌کنند و همچنین بازی‌های آنلاین نیز خطرات بالقوه و مسائل حریم خصوصی موجود در رسانه‌های اجتماعی را به نمایش می‌گذارند. برای مصریان باستان، در زمانی که امید به زندگی در حدود ۳۰ تا ۳۶ بود، بزرگ‌ترین ترس آنها مرگ بود و بزرگ‌ترین امید آنها این بود که در زندگی پس از مرگ، زندگی ابدی داشته باشند.
مبارزات در بازی «Senet» با خطرات سفر به آخرت روایت‌های کلیدی از دین مصر همراه شد و داستان مبارزات خدای خورشید را که هر شب با قایق بر دنیای زیرین می‌گذشت و با مجموعه‌ای از الهه‌ها، شیاطین و موانع مبارزه می‌کرد، بازگو شد. عناصر مختلف بازی، حرکات و مربع‌های خاصی با اقدامات و رویدادهای خاصی در این داستان‌ها مرتبط می‌شوند. این تغییر بسیار قابل درک است، چرا که در مصر باستان بین زندگی دنیوی و دین تفاوتی وجود نداشت و تقریباً همه چیز با اعتقاد مذهبی آمیخته بود. در ادامه، این بازی یک شبیه‌سازی از جهان را ایجاد کرده بود که تصاویر الهه‌ها و وقایع پس از مرگ را نشان می‌داد. مربع اول در گوشه سمت چپ این خانه با نام «توت» می‌باشد، چون الهه‌ایی است که مرگ را در دادگاه اعلام می‌کند. مربع ۱۵ در وسط تخته با نام خانه «زندگی‌های مکرر» گفته می‌شود و اغلب با تصویر قورباغه که نماد رستاخیز مصری است تزئین شده است. داستان این بازی آن را از یک سرگرمی و رقابت به یک تجربۀ معنی‌دار تبدیل کرد، سفری با حس فوریت و خطر. اما نه تنها مذهب بر روایت این بازی تاثیر گذاشت، بلکه این بازی همچون «کتاب مردگان»، بخشی از اعتقادات و متون مذهبی مصر گردید؛ چرا که یکی از چالش‌هایی بود که مردگان در سفر پس از مرگ با آن روبرو شدند. پیش از این در تاریخ مصر، در تصاویر این مقبره صاحب مقبره با شخص دیگری بازی می‌کرد، یا دو نفر دیگر را تماشا می‌کرد که فقط به صورت سرگرمی بازی می‌کردند، اما زمانی که این بازی با ایدۀ رستاخیز و تلاش برای رسیدن به حیات پس از مرگ مرتبط شد، صحنه‌هایی از این دست به نمایش گذاشته شد که نشان می‌داد متوفی یک نقش مخالف نامرئی را به منظور ورود به زندگی پس از مرگ بازی می‌کند. متون بازی‌های مذهبی سفر روح را به مناطق مختلف پس از مرگ توصیف می‌کنند.
بازی‌ها می‌توانند مفاهیم مهم فرهنگی و تأثیرگذاری در یک حوزه فرهنگی داشته باشند و در ایجاد خلاقیت نقش داشته باشند، مانند آنچه امروز اتفاق می‌افتد، بنابراین نباید آنها را دست کم گرفت. بازی‌های مصر باستان به ما می‌آموزند که بازی جنبه جهانی از بشریت است: انعکاسی از آنچه که هستیم، وسیله‌ای برای بیان خواسته‌ها و ترس‌های ما و تصویب انگیزه‌های اساسی برای انسان.
برای اطلاع از اخبار مربوط به بازی‌ها و مطلع شدن از مقالات تازه می‌توانید به اینستاگرام ما به آیدی bazipardazi مراجعه کنید.
منبع
نظر شما :